معرفی رشته علوم تربیتی

رشته علوم تربیتی یک رشته انسانی و مورد نیاز جامعه است که در سه مقطع کارشناسی، ارشد و دکتری دارای گرایش هایی مانند تکنولوژی آموزشی، مدیریت و برنامه‌ ریزی آموزشی، آموزش و پرورش پیش‌ دبستانی و دبستانی و آموزش و پرورش کودکان استثنایی بوده و بازار کار خوبی نیز دارد.

برای مشاوره و معرفی رشته علوم تربیتی

داوطلبان کنکور سراسری برای انتخاب رشته نیاز دارند تا اطلاعات کاملی درباره رشته های مختلف که در دفترچه انتخاب رشته کنکور سراسری درج شده است داشته باشند و یکی از این رشته ها، رشته علوم تربیتی است.

داوطلبان باید پیش از هر انتخابی با ارزیابی ویژگی های این رشته و مطابقت با توانمندی ها و علایق خود تصمیم بگیرند که آیا می توانند در رشته علوم تربیتی موفق باشند؟ آیا این رشته همان رشته مورد علاقه شان است؟ این ارزیابی ها و اطلاعات شامل آشنایی با کلیت رشته علوم تربیتی، توانمندی های لازم برای تحصیل در رشته علوم تربیتی و بازار کار رشته علوم تربیتی پس از فارغ التحصیلی است که می تواند راهنمای خوبی برای انتخاب رشته کنکور سراسری و انتخاب رشته دانشگاه آزاد باشد. به همین منظور در ادامه این مقاله به معرفی رشته علوم تربیتی و بازار کار آن می پردازیم.

معرفی رشته علوم تربیتی

رشته علوم تربیتی رشته ای انسانی بوده و دارای مطالب آموزشی و روانشناسی در حوزه آموزش و پرورش و آموزش عالی است. رشته علوم تربیتی به رشته روانشاسی بسیار نزدیک بوده و فنون تدریس و روانشناسی تربیتی در آن اهمیت زیادی دارند. علوم تربیتی در مقطع کارشناسی، دارای گرایش‌ های تکنولوژی آموزشی، مدیریت و برنامه‌ ریزی آموزشی، آموزش و پرورش پیش‌ دبستانی و دبستانی و آموزش و پرورش کودکان استثنایی است.

دروس مشترک در گرایش‌های مختلف علوم تربیتی

تاریخ آموزش و پروش در اسلام و ایران

فلسفه آموزش و پرورش

اصول و مبانی آموزش و پرورش

آموزش و پرورش تطبیقی

آموزش و پرورش ابتدایی راهنمایی و متوسطه

اخلاق اسلامی

روش ها و فنون تدریس

روانشناسی عمومی

روانشناسی تربیتی

روانشناسی رشد کودکی و نوجوانی

جامعه‌ شناسی عمومی

جامعه‌ شناسی آموزش و پرورش

اقتصاد آموزش و پرورش

مقدمات مدیریت آموزشی

مقدمات برنامه‌ ریزی آموزشی ودرسی

آموزش و پرورش کودکان استثنائی

مقدمات مشاوره و راهنمایی

مقدمات تکنولوژی آموزشی

آشنایی با کتابخانه و اصول کتابداری

روش‌های آماری در علوم تربیتی

سنجش و اندازه‌گیری در علوم تربیتی

مقدمات روش تحقیق در علوم تربیتی

باید گفت که تکنولوژی آموزشی شامل تئوری‌ ها و اجرای اعمال طراحی، رشد، کاربرد، مدیریت و ارزشیابی فرآیند ها و منابع یادگیری می‌شود. این فرآیند از یک سو نگاهی خُرد و موشکافانه دارد. زیرا برای تسهیل فراگیری به تک تک فراگیران به صورت خُرد توجه می کند و از سوی دیگر کیفیت آموزشی را به‌صورت کلی در نظر می‌گیرد و در این راستا به طراحی علمی، رشد علمی، کاربرد و مدیریت این فرآیند می‌ پردازد.

دروس تخصصی گرایش تکنولوژی آموزشی

سمینار در برنامه‌ ریزی درسی و آموزشی

مبانی ارتباط انسانی

اصول طراحی پیام‌ های آموزشی

اصول عکاسی

تولید برنامه‌ های تلویزیونی

انتخاب، بهره‌ برداری و ارزیابی مواد و وسایل آموزشی

تولید مواد آموزشی

گرایش مدیریت و برنامه‌ ریزی آموزشی یک رشته میان رشته‌ ای است که تلفیقی از رشته‌های روانشناسی، جامعه‌ شناسی، فلسفه، مدیریت، آمار، زبان خارجی و مشاوره می‌باشد.هدف این گرایش از یک سو فراهم ساختن فرصت‌ های یادگیری هر چه بیشتر برای گروه‌ های واجب‌ التعلیم و علاقه‌ مند به یادگیری و از سوی دیگر تربیت نیروی انسانی ماهر مورد نیاز توسعه اقتصادی کشور ها است. در کل مدیریت و برنامه‌ ریزی آموزشی، مدیریت بر فعالیت‌ های یاددهی و یادگیری به منظور ایجاد تغییرات مطلوب در رفتار یاد گیرنده و ارزیابی میزان تحقق این تغییرات است

دروس تخصصی گرایش مدیریت و برنامه‌ ریزی آموزشی

اصول مدیریت آموزشی

روانشناسی اجتماعی در تعلیم و تربیت

سازمان و قوانین آموزش و پرورش ایران

اصول برنامه‌ ریزی آموزشی

مبانی امور مالی و تنظیم بودجه در آموزش و پرورش

اصول برنامه‌ ریزی درسی، کاربرد مقدمات کامپیوتر در مدیریت آموزشی

اصول حسابداری

روابط انسانی درسازمان‌ های آموزشی

نظارت و راهنمایی تعلمیاتی

راهنمایی تحصیلی و شغلی

مسائل نوجوانان و جوانان

آموزش بزرگسالان

برنامه‌ ریزی آموزش ضمن خدمت

مدیریت اسلامی

پروژه تحقیقاتی (سمینار)

کار عملی مدیریت در آموزشگاه

کار عملی در سازمان‌ ها

متون زبان خارجه (در برنامه‌ ریزی آموزش درسی)

متون زبان خارجه در مدیریت آموزشی

آموزشی که از زمان تولد آغاز و تا شروع اولین کار رسمی دبستان ادامه می‌یابد، بسیار مهم است. زیرا کودکان در چنین سال‌ هایی، مراحل مهم و حساس زندگی خود را از نظیر شخصیتی،‌ اجتماعی و آموزشی پشت سر می‌گذرانند، و در واقع 6 سال اولیه زندگی از لحاظ رشد هوش و شکل‌ گیری شخصیت دورانی سرنوشت‌ ساز است. کودکان در این دوره در مراحل بسیار مهم رشد جسمانی،‌ عاطفی، ذهنی به سر می‌برند، از همین‌رو توجه به این دوره از آموزش و پرورش باید از اولویت خاصی برخوردار باشد. هدف گرایش آموزش و پرورش پیش‌ دبستانی و دبستانی تربیت متخصصانی است که بتوانند قوای جسمی،‌ عاطفی، روانی،‌ اجتماعی و اخلاقی کودکان پیش‌ دبستانی و دبستانی را پرورش دهند.

دروس تخصصی گرایش آموزش و پرورش دبستانی و پیش‌ دبستانی

آموزش و پروش پیش‌ دبستانی و دبستانی

بهداشت و تغذیه مادر و کودک

اصول بهداشت و کمک‌ های اولیه

تفاوت‌ های فردی کودکان

روانشناسی بازی

مدیریت مراکز پیش‌ دبستانی و دبستانی

آشنایی با مفاهیم و روش تدریس ریاضیات

آموزش هنر

تهیه و کاربرد وسایل مواد آموزشی

کاردستی و مهارت‌ های فنی

مشاهده (کارورزی) زبان‌ آموزی

قصه‌ گویی و نمایش خلاق

کار و آشنایی با طبیعت و زندگی اجتماعی

حرکت ورزشی و سرود های خاص کودکان

مشاوره کودک

روانشناسی آموزش خواندن

ادبیات کودکان

آشنایی با فعالیت‌ های تربیتی ـ اجتماعی

روش تدریس علوم تجربی و اجتماعی

تربیت بدنی(ورزش و بازی‌ های دبستانی)

کارورزی دبستان

رشته علوم تربیتی از جمله رشته هایی است که از رشته تجربی نیز می توان وارد آن شد. هر چند علاقه مندان به رشته ها دبیری تجربی می توانند به مطالعه مقاله لیست این رشته ها از مقاله زیر بپردازند.

کودکان و دانش‌آموزان استثنایی به پنج گروه عقب‌مانده ذهنی و معلول جسمی، ناشنوا و نیمه‌ شنوا، نابینا و نیمه‌ بینا، ناسازگار و تیزهوش تقسیم می‌شوند و در هر گروه شرایط خاصی برای تعلیم و تربیت آنها وجود دارد. هدف از آموزش و پرورش کودکان استثنایی فراهم آوردن فرصت‌ های مناسب و امکانات آموزشی ویژه برای این دسته از کودکان است. در این گرایش به کودکان دارای مشکلات ذهنی و جسمی بیشتر پرداخته می‌شود و متخصصان کودکان استثنایی تلاش می‌کنند تا با توجه به ویژگی‌ های عقلانی و جسمانی آنان ، توانایی‌ های ذهنی و جسمی آنها را به حداکثر برسانند .

دروس تخصصی گرایش آموزش و پرورش کودکان استثنایی

فیزیولوژی

روانشناسی عقب‌ ماندگی‌ های ذهنی‌

آموزش و پرورش عقب‌ ماندگان ذهنی

اختلالات رفتاری ـ عاطفی

اختلالات گویایی

اختلالات یادگیری

گفتار درمانی

روش‌ های تغییر رفتار

آزمون‌ های تشخیص عقب‌ ماندگی‌ های ذهنی

بهداشت و کمک‌ های اولیه

روش‌ های مشاوره و مصاحبه

بازی و حرکت درمانی

تهیه مواد و وسایل آموزشی و کمک‌ آموزشی

روش تدریس علوم تجربی و اجتماعی

روش تدریس ریاضی

روش تدرس زبان فارسی

کارورزی در روش‌ های تدریس

روش‌ های بازپروری حسی ـ حرکتی

روش‌ های بازپروری حرفه‌ ای

روش‌ های بازپروری اجتماعی

کارورزی در روش‌ های بازپروری

بازارکار رشته علوم تربیتی

رشته علوم تربیتی بازار کار خوبی دارد و متقاضیان تحصیل در این رشته می توانند علاوه بر آموزش و پرورش، در انواع نهاد ها و سازمان هایی که به هر نحوی با آموزش و برنامه ریزی ارتباط دارند مشغول به کار شوند. در ادامه در خصوص بازار کار هر چهار گرایش اطلاعاتی را ارائه داده ایم.

فرصتهای شغلی فارغ التحصیلان گرایش تکنولوژی آموزشی

فلسفه اصلی این رشته استفاده از توانایی فارغ التحصیلان آن در آموزش و پرورش و سپس صدا و سیما است. اما در عمل می بینیم که تکنولوژیست های آموزشی به سختی جذب این مراکز می شوند. البته برخی از فارغ التحصیلان این رشته جذب مدارس غیر انتفاعی شده اند و با ارائه طرح های آموزشی برای دوره ها و درس های مختلف، کارایی مدرسه را بسیار ارتقا داده و در واقع بسیار موفق بوده اند.
عده ای از فارغ التحصیلان نیز جذب وزارت ارشاد یا کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان می شوند و بالاخره برخی از فارغ التحصیلان با توجه به توانایی هایی که در طی تحصیل کسب کرده اند جذب بازار کار آزاد می شوند و به عکاسی آموزشی با تولید فیلم های آموزشی می پردازند.

فرصتهای شغلی فارغ التحصیلان گرایش مدیریت و برنامه‌ ریزی

امروزه آموزش با همه جنبه‌ های زندگی ما ارتباط تنگاتنگ دارد و هر اندازه که جامعه ما پیچیده‌ تر شود، آموزش و پرورش نقش مهم تری در حل مسائل و رشد انسان‌ ها پیدا می‌کند. به همین دلیل موقعیت‌ های شغلی بسیاری برای فارغ‌ التحصیلان این گرایش وجود دارد. تا جایی که بسیاری از کارشناسان مدیریت و برنامه‌ ریزی آموزشی آینده شغلی این گرایش را در کشور ما، بسیار امید بخش و ایده‌ آل می‌ دانند.

در حال حاضر فارغ‌ التحصیلان این گرایش در درجه اول استخدام آموزش و پرورش می‌ شوند. تعدادی نیز در سازمان‌ های دولتی از جمله سازمان‌ های مدیریت و برنامه‌ ریزی و برنامه‌ و بودجه فعالیت می‌ کنند. گفتنی است که فارغ‌ التحصیلان مدیریت و برنامه‌ ریزی آموزشی مجوز تأسیس آموزشکده‌ های درسی را دارند و در صورت داشتن سرمایه لازم،‌ می‌ توانند در این زمینه فعالیت کنند.

فارغ التحصیلان مدیریت و برنامه ریزی آموزشی مسوولیت های متفاوتی را در جامعه می توانند بر عهده گیرند از جمله:

مدیریت مراکز آموزشی در سطوح مختلف و کارشناس برنامه ریزی در وزارت آموزش و پرورش

فرصتهای شغلی فارغ التحصیلان گرایش آموزش و پرورش دبستانی و پیش‌دبستانی

فارغ‌ التحصیلان این گرایش علاوه بر کار در آموزش و پرورش و مهد کودک‌ ها و آمادگی‌ ها در صورت داشتن سرمایه‌ لازم می‌ توانند مجوز تأسیس مهد کودک و آمادگی را بگیرند و در این زمینه به طور خصوصی فعالیت کنند. همچنین می‌توانند در مراکز مرتبط با کودکان مانند کانون پروش فکری کودکان و نوجوانان یا سازمان بهزیستی به عنوان کارشناس حضور داشته باشند.

فارغ التحصیلان آموزش و پرورش پیش دبستانی و دبستانی مسوولیتهای متفاوتی را در جامعه می توانند عهده دار شوند ، از جمله :

مربی دوره های پیش دبستانی

کارشناسی تهیه مواد و وسایل آموزشی و کمک آموزشی برای مراکز پیش دبستانی

کارشناسی تهیه مواد و وسایل آموزشی و کمک آموزشی برای مراکز پیش دبستانی و دبستانی

آموزگار مدارس ابتدایی

مدیریت مدارس ابتدایی

مربی کارورزی دانشجویان تربیت معلم

کارشناس کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان

کارشناس آموزش و برنامه ریزی سازمان بهزیستی

کارشناس وزارت آموزش و پرورش

فرصتهای شغلی فارغ التحصیلان گرایش آموزش و پرورش کودکان استثنایی

فارغ‌ التحصیلان این رشته می‌ توانند به عنوان دبیر یا مربی در مدارس دانش‌ آموزان استثنایی (عقب‌مانده ذهنی) و مراکز نگهداری کودکان عقب‌ مانده ذهنی فعالیت کنند همچنین می‌ توانند کارشناس گزینش و تشخیص کودکان عقب‌ مانده ذهنی در مؤسسات گوناگون از قبیل وزارت آموزش و پرورش و سازمان‌ بهزیستی کشور شوند.

فارغ التحصیلان گرایش آموزش و پرورش کودکان استثنایی پس از پایان تحصیلات می توانند مسئولیت های متفاوتی را در جامعه بر عهده گیرند از جمله :

معلم مراکز آموزش و پرورش کودکان استثنایی و مدیریت مراکز آموزش و پرورش کودکان استثنایی

کارشناس گزینش و تشخیص کودکان استثنایی و کارشناس آموزش و پرورش کودکان استثنایی در موسسات گوناگون از قبیل وزارت آموزش و پروش و سازمان بهزیستی کشور

مزایا و معایب رشته علوم تربیتی

تحصیل در هر رشته ای مزایا و معایب خاص خودش را دارد. اگر بخواهیم در خصوص مزایا و معایب رشته علوم تربیتی توضیح دهیم باید بگوییم که:

مزایا تحصیل در رشته علوم تربیتی

این رشته مقطع کاردانی، کارشناسی،کارشناسی ارشد و دکتری را دارا بوده و داوطلبان علاقه مند به این رشته می توانند تا مقطع دکتری به تحصیلات خود ادامه دهند.

بعضی از زیر شاخه های رشته علوم تربیتی مثل برنامه ریزی درسی، مدیریت و منابع انسانی از بهترین گرایش های این رشته بوده که دارای بازار کار خوبی هستند.

داوطلبان می توانند برای آزمون استخدامی اموزش و پرورش با مدرک علوم تربیتی شرکت کرده که قبولی آن نسبت به رشته های دیگر بسیار راحت تر است.

معایب تحصیل در رشته علوم تربیتی

به دلیل اینکه رشته علوم تربیتی یک رشته انسانی و مورد نیاز جامعه هست، معایبی نداشته و ممکن است افرادی که علاقه ای به حفظیات یا مباحث تربیتی نداشته باشند این رشته را نپسندند.

تفاوت رشته علوم تربیتی و روانشناسی

علوم تربیتی شاخه ای از روان شناسی است که به مطالعه یادگیری و رابطه بین یاد دهنده و یاد گیرنده می پردازد. یعنی فرایند یاددهی-یادگیری را مطالعه می کند. علوم تربیتی مربوط به مسائل روانشناسی بوده، اما مسائل روانشناسی علوم تربیتی به مدارس مرتبط است و ربطی به درمان افراد با مشکلات روانی ندارد.

رشته روانشناسی نیز مانند علوم تربیتی دارای چهار گرایش است:

روان شناسی تربیتی: مربوط به یادگیری و آموزش و مسائل آموزشگاهی و ارتباط بین معلم و یاد گیرنده می باشد.

روان شناسی عمومی: مباحث روان شناسی در روان شناسی عمومی به طور کلی در مطالعه می شود و در هر زمینه ای فرد دانش های اولیه را می آموزد.

روان شناسی بالینی: به بررسی و شناسایی اختلالات می پردازد و می تواند وجود اختلالات را در فرد بررسی و مطالعه نماید.

راهنمایی و مشاوره: به بررسی و رفع ناسازگاری ها می پردازد و با استفاده از روش ها و تکنیک های خاص این رشته به سازگاری فرد با خود و دیگران کمک می کند.

دروس رشته علوم تربیتی و روانشناسی با هم متفاوت است اما اگر فردی علاقه مند به ادامه تحصیل در رشته روان شناسی باشد می تواند تغییر گرایش دهد و در یکی ار گرایش های رشته روانشناسی به تحصیل خود ادامه دهد.

کارشناسان سامانه مشاوره هیوا آماده اند تا اطلاعات لازم در خصوص معرفی رشته علوم تربیتی را در اختیار داوطلبان گذاشته و آن ها را از طریق سیستم مشاوره تحصیلی تلفنی هیوا راهنمایی نمایند. همچنین با عضویت در کانال تلگرامی و اینستاگرامی استخدامی هیوا می توانید آخرین اخبار این حیطه را دریافت نمایید.

سوالات متداول

1- ✔️ رشته علوم تربیتی دارای چه گرایش هایی است؟

✔️ دارای چهار گرایش تکنولوژی آموزشی، مدیریت و برنامه‌ ریزی آموزشی، آموزش و پرورش دبستانی و پیش‌ دبستانی و آموزش و پرورش کودکان استثنایی که اطلاعات بیشتر در مورد هر چهار گرایش در این مقاله داده شده است.