ارزشیابی توصیفی مقطع ابتدایی؜

ارزشیابی کیفی توصیفی چیست؟

روش سنتی تدریس در قالب یادگیری سنتی و اخذ نمره توسط حضور دانش آموز در امتحانات یک روش ناکارآمد بوده که امروزه در سرتاسر دنیا مورد استفاده قرار نمی گیرد. امروزه ارزشیابی توصیفی طی یک دهه توسط کارشناسان آموزش و پرورش توصیه شده و در اختیار معلمان قرار دارد. برخی افراد از مفهموم ارزشیابی توصیفی اطلاعی نداشته که بر همین اساس در زیر به این مبحث پرداخته شده است.

 

در پاسخ به پرسش ارزشیابی کیفی توصیفی چیست؟ می توان گفت که این نوع ارزشیابی نمونه ای از ارزشیابی تربیتی و تحصیلی بوده که معلم، دانش آموز و اولیا در آن نقش ایفا می کنند. آموزگار با استفاده از ابزارهای تعیین شده در زمینه های مختلف مرتبط با دانش آموز به جمع آوری اطلاعات می پردازد. سپس این اطلاعات را تحلیل و تفسیر کرده و در آخر به دانش آموز کمک می کند تا فرآیند یادگیری بهتری داشته باشد و برای اطلاع والدین کارنامه وی را در مای مدیو بارگذاری می کند. دانش آموز نیز با ورود به این چرخه علاوه بر یادگیری بهتر، قابلیت رفع مشکلات خود را نیز خواهد داشت.

 

از ویژگی های ارزشیابی توصیفی مقطع ابتدایی که می توان در وهله اول می توان به تغییر ارزشیابی پایانی به ارزشیابی فرآیندی اشاره کرد. ویژگی دوم آن نیز تغییر نظام عددی می باشد که در آن نمره جایگاهی در کارنامه کیفی ندارد. تنوع ابزارهای جمع آوری داده، تغییر در شکل و ماهیت کارنامه مدرسه و دگرگونی ساختار تصمیم گیری درباره پیشرفت دانش آموز اشاره کرد.

 

فرآیند ارزشیابی توصیفی یک روش نوین ساختار یافته در راستای ارتقا سطح کیفی دانش آموزان در جذب و یادگیری علم می باشد که نتایج مثبت و کارآمدی را در پی دارد. برخی معلمان به دلیل عدم آگاهی از نحوه اجرایی کردن این نمونه ارزشیابی تا به حال به سمت آن روی نیاورده و نیاز به راهنمایی در این باره دارند که بر همین اساس در ادامه به این موضوع پرداخته شده است.

حتما بخوانید: طرح درس اول ابتدایی

اهداف ارزشیابی توصیفی ابتدایی

ارزشیابی توصیفی مقطع ابتدایی یک فرآیند یاددهی نوین در راستای ارتقای سطح یادگیری دانش آموزان در بستر ارزشیابی می باشد که به موجب آن نقاط ضعف و قوت دانش آموز نمایان می شود. ارزشیابی کیفی توصیفی، جایگزین ارزشیابی سنتی بوده و کارنامه آن به صورت کیفی به دور از ارائه نمرات عددی در سایت مای مدیو کارنامه اعلام می باشد. هدف از ارائه ارزشیابی کیفی یکی از ابهامات مخاطبان بوده که بایستی جهت رفع آن به مطالعه در این باره بپردازند.

 

از اهداف ارزشیابی توصیفی مقطع ابتدایی در وهله اول بایستی گفت که هدف از ارائه این ارزشیابی، تحول و دگرگونی در ساختار یاددهی و تحلیل سطح یادگیری دانش آموزان می باشد. اما این هدف مهمترین مقدار ارزشیابی توصیفی نبوده و بایستی به موارد دیگری نیز اشاره کرد. از مخاطبان ارزشیابی توصیفی بایستی از معلم، دانش آموز و اولیا مطابق موارد گفته شده در قسمت قبل نام برد که هر یک در این مثلث نقش ایفا کرده و باعث روشن شدن نقاط ضعف و قوت دانش آموز، پیشرفت در یادگیری و افزایش اعتماد به نفس او می شوند.

 

؜از مهمترین اهدف اجرایی نمودن ارزشیابی توصیفی در مقطع ابتدایی، می توان به بهبود فرآیند یادگیری دانش آموزان، رفع اضطراب های زیان آفرین که نتیجه امتحانات می باشد و همچنین حذف نتایج عددی اشاره کرد. در روش سنتی داشن آموز با شرکت در امتحانات مورد ارزیابی قرار گرفته و معلمان نتایج را به صورت عددی ارائه می دهند که موجب سرخوردگی او می شود. یکی از دلایل ارزشیابی توصیفی نسبت به ارزشیابی سنتی همین موضوع می باشد.

 

با اجرایی شدن ارزشیابی کیفی توصیفی، یادگیری دانش آموز بهبود یافته و پایداری بالایی دارد که با توجه به این مطلب می توان گفت یکی دیگر از اهداف، ارتقاء سطح پایداری در یادگیری دانش آموزان می باشد. شیوه های نوین یاددهی در نقاط مختلف دنیا نیز با اهداف ذکر شده در یک مسیر قرار داشته و بهره گیری از این نوع ارزشیابی موجب همسان شدن پیشرفت نظام تحصیلی کشور با نظام تحصیلی در کشورهای پیشرفته خواهد شد.

حتما بخوانید: طرح درس سوم ابتدایی

نحوه انجام ارزشیابی توصیفی

نحوه ارزشیابی توصیفی مقطع ابتدایی بدین صورت بوده که معلم در 5 مرحله به انجام این کار خواهد پرداخت. مرحله اول آگاهی از اهداف و انتظارات می باشد که در قسمت قبل به آن اشاره شد. جمع آوری اطلاعات مرحله دوم این ارزشیابی بوده که معلم با بهره گیری از ابزارهایی همچون تکالیف درسی، آزمون های عملکردی، آزمون های مداد کاغذی سطح مشاهدات، همسان سنجی و خود ارزیابی و ارزیابی والدین اطلاعات مورد نیاز خود را به دست می آورد.

 

مرحله سوم ارزشیابی توصیفی مقطع ابتدایی تحلیل و تفسیر اطلاعات جمع آوری شده خواهد بود که معلم در این مرحله به شیوه های گوناگون به دور از پیش داوری به انجام این کار خواهد پرداخت. در گام چهارم بر اساس گام های قبلی فرآیند تصمیم گیری انجام خواهد شد که هدف از اجرایی کردن آن اصلاح و بهبود روند تدریس و موارد دیگر می باشد. گام آخر این ارزشیابی ارائه کارنامه توصیفی خواهد بود که اعداد و ارقام در آن نقشی ندارند. این مرحله برگرفته از گام های قبل بوده و نتیجه تفاسیر به دست آمده و تصمیم گیری های انجام شده می باشد.

 

 

دانش آموزان مقطع اول ابتدایی نخستین سال تحصیلی خود را به صوت جدی گذرانده و بایستی بر اساس یک برنامه ریزی مدون و پایه به یادگیری بپردازند. ارزشیابی توصیفی کودکان در این مقطع از 5 گام اساسی نام برده پیروی کرده و نقاط ضعف و قوت آنان در این فرآیند سنجش مشخص خواهد شد. توصیف نیاز به تلاش بیشتر به ویژه در درس های ریاضی و فارسی به معنای مردودی دانش آموز کلاس اول ابتدایی می باشد.

 

 

دانش آموز در مقطع دوم ابتدایی به مانند مقطع اول ابتدایی مفاهیم پایه مختلف را فراگرفته و نیازی به پیروی از یک اصول یادگیری مناسب دارد. معلم با بهره گیری از ارزشیابی توصیفی مقطع ابتدایی به سنجش دانش آموز خود پرداخته و سپس با تفسیر اطلاعات به دست آمده به دریافت کارنامه کیفی می پردازد.

 

 

سال سوم تحصیلی دانش آموزان، مقطع سوم ابتدایی بوده که معلمان در این سال تحصیلی نیز از ارزشیابی توصیفی بهره خواهند گرفت. هدف از بکارگیری نمرات ارزشیابی توصیفی ارتقای سطح یادگیری دانش آموزان و کاهش اضطراب ناشی از نمرات امتحانی می باشد که در قبل به این موضوع اشاره شد.

 

 

ارزشیابی توصیفی چهام ابتدایی با تاکید بر یادگیری و تسلط دانش آموز بر دورس پایه نظیر فارسی و ریاضی عملی می شود. در این ارزیابی معلم با استفاده ابز ابزارهای گوناگون به سنجش دانش آموز خود پرداخته و سپس با تفسیر اطلاعات به دست آمده به ارائه بازخورد شفاف و به دور از داوری می پردازد.

 

 

دانش آموزان مقطع پنجم ابتدایی نیز به مانند دانش آموزان دیگر مقاطع بایستی طبق توصیه سازمان آموزش و پرورش مورد ارزشیابی توصیفی مقطع ابتدایی قرار گیرد. این دانش آموزان طبق مطالب گفته شده ارزیابی شده و نقاط ضعف و قوت آن ها مشخص خواهد شد.

 

 

ارزشیابی ششم ابتدایی به مانند ارزشیابی مقطع اول تا پنجم ابتدایی به صورت کمی توصیفی بو ده و دانش آموزان به دور از ارزشیابی سنتی مورد سنجش معلمان قرار خواهند گرفت. ششم ابتدایی آخرین سال تحصیلی دانش آموز در مقطع ابتدایی بوده و بایستی آماده حضور در مقطع دوره اول متوسطه شود.

حتما بخوانید: طرح درس چهارم ابتدایی

تحلیل کارنامه کیفی توصیفی

طبق مطالب ذکر شده، ارزشیابی توصیفی مقطع ابتدایی فرآیند سنجش دانش آموز در پنج گام اساسی اعم از مشخص نمودن اهداف، دسترسی به اطلاعات، تحلیل داده های به دست آمده، تصمیم گیری و بازخورد می باشد. بازخورد همان کارنامه کیفی بوده که برخی از افراد با آن آشنایی ندارد، بر همین اساس در قسمت زیر به این موضوع پرداخته شده که بایستی مورد توجه کاربران قرار گیرد.

 

طبق تحلیل کارنامه کیفی توصیفی می توان گفت که این کارنامه به دور از نمرات عددی بوده و با تفاسیر مختلف نگارش می شود. معلم با دوری از پیش داوری به توصیف وضعیت یادگیری دانش آموز پرداخته و رهنمودها و راه حل هایی جهت پیشرفت او ارائه خواهد داد.

 

در روشن نمودن وضعیت دانش آموز نقاط ضعف و قوت، خطاهای موجود، میزان کم کاری و موارد دیگر مشخص می شوند. در ارائه راه حل نیز، روش های رفع مشکلات دانش آموز، رهنمودهای یادگیری عمیق و دیگر موارد نقل خواهد شد. چند نمونه از کارنامه تحصیل دانش آموزان مقطع ابتدایی در زیر درج شده که فرد جهت مشاهده هر یک بایستی به بارگیری آن ها بپردازد.

 

نمونه توصیف عملکرد کارنامه مقطع ابتدایی

برای دانلود کارنامه پایه اول ابتدایی کلیک کنید.

برای دانلود کارنامه پایه دوم ابتدایی کلیک کنید.

برای دانلود کارنامه پایه سوم ابتدایی کلیک کنید.

برای دانلود کارنامه پایه چهارم ابتدایی کلیک کنید.

برای دانلود کارنامه پایه پنجم ابتدایی کلیک کنید.

برای دانلود کارنامه پایه ششم ابتدایی کلیک کنید.

 

ستون های کارنامه توصیفی شامل نام درس نظیر ریاضی، فارسی، قرآن علوم و غیره و همچنین وضعیت دانش آموز اعم از خیلی خوب، خوب، قابل قبول، نیاز به تلاش می شود. بهترین سطح وضعیت استفاده از عبارت خیلی خوب می باشد و نیاز به تلاش پایین ترین سطح در این بین خواهد بود. البته علاوه بر استفاده از عبارت های تفسیری، تحلیل و بازخورد معلم نسبت به هر درس نیز بیان می شود تا دید روشن تری نسبت به وضعیت دانش آموزان در مقطع ابتدایی وجود داشته باشد.

حتما بخوانید: طرح درس ششم ابتدایی

مزایا و معایب ارزشیابی توصیفی

ارزشیابی توصیفی طبق مطالب ذکر شده، روش سنجش نوین بوده که به دور از نظام نمرات عددی فعالیت می کند. آموزش و پرورش با هدف ارتقای یادگیری دانش آموزان از این روش در مقطع ابتدایی بهره برده و معلمان را ملزم به استفاده از آن کرده است. یکی از چالش های افراد، استفاده یا عدم استفاده از این روش ارزیابی تحصیلی می باشد که در ادامه به مزایا و معایب ارزشیابی توصیفی مقطع ابتدایی پرداخته خواهد شد.

 

 

مزایای ارزشیابی توصیفی هم راستای اهداف در نظر گرفته شده جهت ارائه آن می باشد که می توان در وهله اول به یادگیری عمیق مفاهیم پایه توسط دانش آموزان در مقطع ابتدایی اشاره کرد. همچنین بهره گیری از این سنجش موجب کاهش استرس محصلان ابتدایی شده و به دور از ارائه نمره عددی می باشد.

 

از دیگر مزایای آن نیز بایستی به بالا رفتن میل به یادگیری، داشتن انگیز مثبت نسبت به مدرسه، افزایش روحیه روانی دانش آموز و همچنین بالا رفتن فرصت یادگیری، یادگیری عمیق، بالا رفتن توانایی خودارزیابی بالا رفتن نقش اولیا و دانش آموز در ارزشیابی دستیابی به اهداف مختلف و غیره اشاره کرد.

 

 

معلمان در انجام ارزشیابی توصیفی مقطع ابتدایی به نتایج و اطلاعات متعددی دست یافته که به دلیل بالا بودن حجم آن ها، تفسیر و نتیجه گیری در این مسیر کار پیچیده ای خواهد بود. همچنین در برخی از کلاس های درس تعداد دانش آموزان بالا بوده و تحلیل عملکرد هر یک از آن ها از معایب ارزشیابی توصیفی می باشد. پیش داوری معلمان در ارائه کارنامه کیفی نیز یکی دیگر از معایب خواهد بود که موجب آن نتیجه به دست آمده به دور از واقعیت می باشد.

در ادامه بخوانید: روش صحیح درس خواندن در ابتدایی

کارشناسان سامانه مشاوره هیوا آماده اند تا اطلاعات لازم در خصوص ارزشیابی توصیفی مقطع ابتدایی؜ را در اختیار داوطلبان گذاشته و آن ها را از طریق سیستم مشاوره تحصیلی تلفنی هیوا راهنمایی نمایند. همچنین از طریق عضویت در کانال تلگرامی و یا اینستاگرامی هیوا می توانید آخرین اخبار مرتبط با این حوزه را دریافت نمایید.

سوالات متداول

1- ✔️ ارزشیابی توصیفی مقطع ابتدایی چیست؟

✔️ ارزشیابی توصیفی مقطع ابتدایی نمونه ای ای از ارزشیابی تحصیلی بوده که در راستای ارتقای سطح یادگیری دانش آموزان مورد استفاده قرار می گیرد. جزئیات بیشتر در متن مقاله ارائه شده است.

2- ✔️ نحوه انجام ارشیابی توصیفی چگونه می باشد؟

✔️ نحوه انجام ارزشیابی توصیفی بدین صورت بوده که معلمان در 5 گام مشخص نمودن اهداف، جمع آوری اطلاعات، تحلیل اطلاعات، تصمیم گیری و ارائه کارنامه کیفی مطابق مطالب گفته شده در متن مقاله به انجام این کار می پردازند.

3- ✔️ مزایای استفاده از ارزشیابی توصیفی کدام است؟

✔️ از مزایای استفاده از ارزشیابی توصیفی می توان به ارتقا سطح یادگیری دانش آموزان، بالا رفتن میل یادگیری، یادگیری عمیق، کاهش استرس ناشی از امتحانات، توانایی خودارزیابی و موارد دیگر اشاره کرد. توضیحات بیشتر در متن مقاله ذکر شده است.