فرصت مطالعاتی

فرصت مطالعاتی چیست؟

طبیعتا بسیاری از دانشجویان دکتری و یا فارغ التحصیلان رشته های مختلف در این مقطع علاقه بسیاری به بهره گیری امکانات آموزشی و تحقیقاتی دیگر کشورهای جهان دارند. دانشگاه های خارج از کشور و به ویژه دانشگاه های قاره آمریکا و یا کشورهای عضو اتحادیه اروپا مراکز آموزشی و تحقیقاتی عالی با امکانات به خصوصی را فراهم نموده اند.

 

خوشبختانه موقعیتی بسیار عالی به نام فرصت مطالعاتی برای دانشجویان علاقمند در نظر گرفته شده است که تاثیر خوبی در جذب افراد در هیئت علمی دانشگاه ها پس از فراغت از تحصیل دارد. از طرف دیگر در نوشتن رزومه تحصیلی و کاری کمک زیادی به استفاده کنندگان از این فرصت می کند.

 

فرصت مطالعاتی دانشجویان دکتری در واقع یک دوره 6 تا 9 ماهه است که از طریق یک دانشگاه در خارج از کشور برای تحقیقات پیشرفته دانشجویان ایرانی فراهم می گردد. در این دوره نسبتا کوتاه دانشجویان شانس تحقیقات و مطالعه در کنار اساتید خارجی را خواهند داشت و زمینه ای برای به اشتراک گذاری موثر دانش و اطلاعات به روز فراهم خواهد شد.

 

هرچند در سال های اخیر بودجه کمتری برای این زمینه در دانشگاه ها در نظر گرفته شده است اما هنوز هم با توجه به پیشینه علمی دانشجویان دکتری، شانسی برای استفاده از امکاناتی همچون گرنت پژوهی و فرصت مطالعاتی وجود دارد. با علم به مزایای استفاده از فرصت مطالعاتی، بسیاری از دانشجویان دکتری تقاضای استفاده از این موقعیت را خواهند داشت و ذکر این نکته حائز اهمیت است که درخواست استفاده از فرصت مطالعاتی برای تمام دانشجویان بلا مانع می باشد و دانشجویان می توانند مطابق قانون جدید بدون محدودیت بورسیه اقدام به ثبت درخواست خود نمایند.

 

بر اساس توضیحات مدیر کل بورس و اعزام دانشجویان، بورس‌های کوتاه مدت تحت عنوان فرصت تحقیقاتی دانشجویان دکتری به دو بخش فرصت مطالعاتی داخل و خارج از کشور تقسیم می‌شوند. در فرصت مطالعاتی خارج از کشور، دانشجویان دکتری دوره روزانه می‌توانند قسمتی از کار تحقیقاتی خود در مقطع دکتری را در دانشگاه‌ها و آزمایشگاه‌های برتر دنیا بگذرانند که در این راستا سازمان امور دانشجویان تا سقف 600 میلیون تومان از آن ها حمایت خواهد کرد.

 

فرصت مطالعاتی داخل کشور برای دانشجویان دکتری در راستای استفاده از امکانات متنوع دانشگاه‌ها و ظرفیت استادان داخل کشور ارائه شده است. بدین منظور سازمان امور دانشجویان با هدف تسهیل در استفاده از فرصت تحقیقاتی داخل کشور اقدام به ارائه مقرری ماهانه به دانشجو، هدیه به استاد و کمک به آزمایشگاه تا سقف 90 میلیون تومان می نماید.

 

در قدم اول باید ذکر کرد که فرصت مطالعاتی یک امتیاز خوب برای استفاده کنندگان آن است. چراکه در مقطع دکتری چنین فرصتی برای دانشجویان از اهمیت بالایی برخوردار است. طبیعتا در رقابت زیادی که بین دانشجویان دکتری برای اخذ فرصت مطالعاتی به وجود می آید، چند عامل تاثیر زیادی در موفقیت خواهد داشت.

 

افرادی در اخذ فرصت مطالعاتی موفق خواهند بود که در طول دوران تحصیل خود توانایی ها و علاقه خود را نسبت به زمینه های پژوهشی و تحقیقات دقیق نشان داده باشند و از طرف دیگر در فعالیت های علمی دانشگاهی شریک بوده اند. به عبارت دیگر افرادی که از چنین فرصتی آگاه هستند، از ابتدای تحصیل خود برای افزایش شانس خود در استفاده از این موقعیت تلاش خواهند کرد.

 

از جمله دیگر مزایای بهره گیری از فرصت چند ماهه مطالعاتی می توان به شانس ارائه مقالات علمی با اساتید خارجی، شناخت بهتر دانشگاه های خارج از کشور از نزدیک، شانس شرکت در کنفرانس های بین المللی، کسب تجربه زندگی، کار و تحصیل در یک کشور خارجی و غیره اشاره نمود.

بیشتر بخوانید: هدف از تحصیل در خارج از کشور

شرایط فرصت مطالعاتی

همانطور که در بخش قبل ذکر گردید، قطعا دانشجویان دکتری برای بهره مندی از یک فرصت مطالعاتی کوتاه مدت و موفق شدن در رقابت دریافت این فرصت می بایست شرایط و الزامات خاصی را مهیا کرده باشند. مهم ترین شرایط استفاده از فرصت مطالعاتی در زیر آورده شده است.

 

پیش نیاز اقدام برای مراحل متفاوت فرصت مطالعاتی این است که دانشجوی متقاضی می بایست حتما آزمون جامع دکتری خود را گذرانده باشد، در غیر این صورت مجاز به ارائه درخواست نخواهد بود. از طرف دیگر پیشنهاده دوره دکتری دانشجو باید قبل از درخواست او ارائه و جلسه دفاع پیشنهاده وی نیز برگزار شده باشد.

 

در واقع یکی از بهترین زمان ها برای استفاده از فرصت مطالعاتی، بازه زمانی پس از دفاع پروپوزال است. شرط سوم برای تحصیل و تحقیق کوتاه مدت در یک کشور خارجی نیز طبیعتا داشتن مهارت زبانی کافی خواهد بود. چراکه بدون توانایی برقراری ارتباط با اساتید و یا دانشجویان خارجی، گذراندن فرصت مطالعاتی تقریبا غیرممکن خواهد بود.

 

 از این رو دانشجوی متقاضی باید مدرکی معتبر مبنی بر توانایی خود در مهارت های زبانی متفاوت همچون گفتار و یا شنیدار ارائه دهد. این مدرک می تواند با شرکت در آزمون تافل یا آیلتس به دست آید. برخی دانشگاه ها نیز یک حداقل نمره را برای مدرک زبان تعیین می کنند.

 

یکی دیگر از شروط استفاده از فرصت مطالعاتی این است که از ابتدای مقطع دکتری دانشجویان متقاضی نباید بیش از 3 سال و نیم گذشته باشد. از طرفی استاد راهنمای داخلی دانشجو باید لزوم استفاده از این فرصت را تایید کرده باشد. کلیه دانشجویان مقطع دکتری، بورسیه دانشگاه ها و موسسات عالی حق استفاده از فرصت مطالعاتی را دارند.

 

مطابق قانون جدیدی که از سوی سازمان امور دانشجویان اعلام شد، محدودیت در تعداد افرادی که دانشگاه ها برای بورسیه تحصیلی می توانند معرفی کنند برداشته شده و تمامی دانشجویان می توانند برای فرصت مطالعاتی درخواست بدهند و این به شرطی است که پروژه دکتری خارج از کشور در راستای رفع یکی از نیازهای اساسی و میدانی کشور باشد، برای تایید این امر دو استاد تخصصی موضوع پروژه را بررسی و داوری خواهند کرد. و در صورت اعزام علاوه بر هزینه بلیط، 200 میلیون تومان هم متناسب با کشور مقصد در اختیار دانشجو قرار خواهد گرفت.

 

سازمان امور دانشجویان، برای دانشجویان روزانه و شبانه در فرصت مطالعاتی داخلی امکاناتی را ارائه نموده که بر اساس آن هزینه پژوهانه برای دانشجویان شبانه و هزینه پژوهانه، غذا و خوابگاه برای دانشجویان روزانه پرداخته خواهد شد. از این رو می توان از زمانی که برای تامین نیاز های اولیه گذاشته می شود کاست و صرف کار پژوهشی نمود.

بیشتر بخوانید: فرصت مطالعاتی دانشگاه پیام نور

مدارک لازم برای فرصت مطالعاتی

در مرحله درخواست به تحصیلات تکمیلی دانشگاه برای دریافت کمک های مالی، مدارکی معتبر و مستند نیز باید گردآوری و تحویل دانشگاه گردد. اصلی ترین این مدارک دعوت نامه ای است که از استاد و یا دانشگاه خارجی توسط دانشجو دریافت می گردد و نشان می دهد که کشور مقصد با گذراندن فرصت مطالعاتی و همکاری او موافقت کرده است.

 

طبیعی است که در تحویل مدارک به هر ارگانی، مهم ترین مدارک اسناد هویتی یعنی کارت ملی و شناسنامه فرد است. دانشجوی متقاضی فرصت مطالعاتی و تحصیل در خارج از کشور باید تصویر شناسنامه، کارت ملی و همچنین گذرنامه خود را برای تحویل به تحصیلات تکمیلی مهیا کند.

 

گزارش پیشرفت تحصیلی و مدرک زبان معتبر نیز باید توسط دانشجو برای بررسی تحویل دانشگاه گردد. همچنین دانشجو می بایست یک تعهدنامه محضری با امضای 2 ضامن را تهیه کند. حداقل مبلغ مورد نیاز برای این تضمین مالی 20 میلیون تومان است که با متنی استاندارد و قانونی و به صورت ثبت شده باید تحویل دانشگاه گردد.

 

در این مرحله دانشجو باید از معاونت پژوهشی یا آموزشی درخواست نامه ای را داشته باشد که این نامه خطاب به سازمان بورس یا سازمان امور دانشجویان یا سامانه مشارکت دانشجو سنباد می باشد. پس از تحویل این مدارک و پیگیری های دانشگاه، نامه ای مبنی بر حمایت مالی از سازمان مربوطه تحویل خواهد شد.

 

از آن جا که عده زیادی از دانشجویان دکتری اطلاع دقیقی از مراحل جزئی دریافت فرصت مطالعاتی، شرایط لازم و یا مدارک مورد نیاز برای ارائه درخواست خود ندارند، شایسته است با برقراری ارتباط با واحدهای مربوطه دانشگاه خود همچون تحصیلات تکمیلی و یا معاونت پژوهشی اطلاعات کافی را در این زمینه به دست آورند.

بیشتر بخوانید: پسادکتری چیست

مراحل دریافت فرصت مطالعاتی

به طور کلی مراحل اصلی استفاده از فرصت مطالعاتی برای داوطلبان مقطع دکتری را می توان در لیست زیر نام برد و به طور  کامل توضیح داد که در ادامه مقاله ارائه شده است.

 

جمع آوری یک لیست از اساتید و دانشگاه های مورد نظر: 

 

در این مرحله دانشجوی متقاضی باید با بررسی دانشگاه های کشورهای مختلف، مقاصدی که در حوزه تحقیقات او فعالیت دارند را پیدا و لیست کند.

 

ارتباط با اساتید منتخب:

 

مناسب ترین راه ارتباطی با اساتید خارجی، ارسال ایمیلی با محتوای استاندارد و اعلام علاقمندی برای همکاری در فرصت مطالعاتی با آنان است. در این ایمیل به استاد اعلام می کنید که برای کار در آزمایشگاه او و یا دانشگاه مقصد تمایل دارید.

 

دریافت دعوت نامه پذیرش از استاد خارجی:

 

پس از آنکه دانشجو به انتخاب استاد راهنما پرداخت و از اساتید خارجی که با آن ها ارتباط برقرار کرده است پاسخ مثبتی دریافت نمود، باید از آن ها درخواست نامه پذیرش یا دعوت نامه کند. این نامه در هر دانشگاه فرمت خاصی دارد و در آن علاوه بر ذکر مشخصات دقیق دانشجو، تاریخ شروع و پایان تقریبی فرصت مطالعاتی و همچنین امکاناتی که در اختیار او قرار خواهد گرفت ذکر شده است.

 

ارائه درخواست استفاده از فرصت مطالعاتی به تحصیلات تکمیلی دانشگاه مبدا:

 

در هر دانشگاه فرم های خاصی برای این کار در نظر گرفته شده است. متقاضی می بایست با پر کردن فرم درخواست فرصت مطالعاتی و ارائه نامه پذیرش خود آن را به دانشگاه تحویل داده تا کمک های مالی او برای سفر پیگیری گردد. در این مرحله کلیه مدارک لازم که در بخش قبل نام برده شد می بایست به دانشگاه تحویل داده شود.

 

انتظار برای دریافت نامه حمایت مالی:

 

در این بازه دانشجو باید تنها منتظر دریافت نامه حمایت مالی از طرف امور دانشجویان باشد. این زمان انتظار با توجه به ماه های مختلف و مشغله های کاری دانشگاه، بین 2 هفته تا 1 ماه متغیر است. متقاضیان نیز می توانند برای مشاهده و درخواست برای پذیرش بورس خارج از کشور در آزمون دکتری اقدام نمایند. 

 

تحویل مدارک به سفارت کشور مقصد در ایران:

 

پس از دریافت نامه حمایت مالی از رابط دانشگاه، دانشجو باید با توجه به کشور مقصد خود مدارک لازم را از سایت سفارت آن کشور لیست کرده و پس از تهیه آن مدارک در اولین فرصت آن ها را به سفارت تحویل دهد. لازم به ذکر است که مدارک لازم برای سفارت هر کشور ممکن است متفاوت باشد.

 

مراجعه به سفارت برای بیومتری:

 

پس از اتمام اپلای، دانشجو باید مدام وضعیت خود را در سایت بررسی کند و پس از اتمام فرآیند می بایست برای مراحل عکسبرداری، انگشت نگاری و امضای الکترونیکی مجددا به سفارت مراجمعه نماید. به همراه داشتن شماره پرونده و گذرنامه الزامی است.

 

انتظار برای مجوز اقامت:

 

پس از اتمام مراحل بیومتری، در این مرحله دانشجو باید در یک بازه 2 تا 4 هفته ای منتظر صدور کارت اقامت خود بماند و پس از اتمام زمان انتظار باید به سفارت مربوطه مراجعه و کارت خود را دریافت نماید.

 

خرید بلیط سفر:

 

متقاضی می بایست با اطمینان از در دست داشتن کارت اقامت و با توجه به تاریخ شروع فرصت مطالعاتی خود، اقدام به خرید بلیط هواپیما کند.

 

بارگذاری ویزا و بلیط در سایت و تحویل حضوری:

 

پس از تهیه بلیط دانشجو می بایست تصویر بلیط و ویزای دریافتی خود را در سامانه امور دانشجویان بارگذاری نماید و همچنین به صورت حضوری آن ها را به رابط سازمان و دانشگاه ارائه کند.

 

مراجعه برای نامه ارز:

 

پس از اطمینان از تایید ویزا و بلیط توسط دانشگاه، دانشجو می بایست قبل از سفر به سازمان مراجعه کرده تا نامه دریافت ارز دانشجویی برای او صادر گردد.

 

دریافت ارز از بانک:

 

در نهایت دانشجو می تواند با در دست داشتن مدارک شناسایی خود در ساعاتی معین در بانک حضور پیدا کرده و ارز دانشجویی خود را دریافت نماید.

بیشتر بخوانید: مقاله ISI چیست

مشاوره فرصت مطالعاتی

از آنجا که فرصت مطالعاتی یک دوره علمی پژوهشی غنی برای دانشجویان دکتری محسوب می گردد، استفاده از آن به دانشجویانی که شرایط استفاده از آن را دارد بسیار توصیه می شود. حتی دانشجویانی که به تازگی در آزمون دکتری قبول شده و در ابتدای تحصیل مقطع دکتری خود هستند بسیار پیشنهاد می گردد که در طول تحصیل خود همت گمارند تا واجد شرایط استفاده از این موقعیت باشند.

 

مهم ترین مزایایی که فرصت مطالعاتی از لحاظ فردی برای دانشجویان خواهد داشت، ارتقای سطح علمی آن ها است. به دلیل اینکه دانشجویان در حین فرصت مطالعاتی خود در شرایط استفاده از بالاترین امکانات تحقیقاتی و پژوهشی و یا امکانات آزمایشگاهی غنی قرار می گیرند، شانس پیشرفت علمی و کاری بسیاری پیدا خواهند کرد. از سوی دیگر احتمال جذب آن ها در هیئت علمی دانشگاه ها بالاتر از افرادی خواهد بود که در فرصت مطالعاتی شرکت نداشته اند.

 

با توجه به اینکه دانشجویان در حال استفاده از فرصت مطالعاتی زمان آزاد بیشتری نسبت به دانشجویان دیگر دارند، فرصت آشنایی با فرهنگ و جوامع دیگر ملت ها و یا گردش در یک کشور خارجی در این دوره چند ماهه را حتی با دریافت بورسیه تحصیلی نیز خواهند داشت. یکی دیگر از مزایای فرصت مطالعاتی را می توان دستیابی به ارز دانشجویی نامید.

 

دانشجویانی که علاقه به شرکت در فرصت مطالعاتی خارج از کشور را دارند، موقعیتی بسیار مناسب برای پرورش مهارت های زبان خارجه خود نیز کسب خواهند کرد. از طرفی اساتیدی که به صورت تخصصی در حوزه علمی مورد نظر دانشجو فعالیت دارند قطعا تجربیات و دانش مفیدی را در این مدت در اختیار او قرار خواهند داد.

در ادامه بخوانید: بورسیه تحصیلی با رتبه کنکور

کارشناسان سامانه مشاوره تحصیلی تلفنی هیوا آماده اند تا اطلاعات لازم در خصوص فرصت مطالعاتی را از طریق سیستم مشاوره تحصیلی تلفنی هیوا در اختیار متقاضیان قرار دهند. همچنین پیشنهاد می کنیم برای اطلاع از تازه ترین اخبار مربوط به این حوزه عضو کانال تلگرام و صفحه اینستاگرام هیوا باشید.

سوالات متداول

1- ✔️ فرصت مطالعاتی چیست؟

✔️ با توجه به متن مقاله، فرصت مطالعاتی در واقع یک بازه 6 ماهه را شامل می گردد که دانشجوی دکتری حق حضور در یک دانشگاه یا موسسه عالی خارجی را پیدا می کند. توضیحات بیشتر در متن مقاله ارائه شده است.

2- ✔️ شرایط فرصت مطالعاتی چه مواردی را شامل می شود؟

✔️ از شرایط فرصت مطالعات می توان به گذراندن آزمون جامع دکتری و داشتن زبان مدرک زبان انگلیسی اشاره کرد. ادامه شرایط در متن مثاله به طور کامل ارائه شده است.

3- ✔️ مراحل دریافت فرصت مطالعاتی چیست؟

✔️ مطابق متن مقاله، اولین قدم و مرحله دریافت فرصت مطالعاتی، جمع آوری یک لیست از اساتید و دانشگاه های مورد نظر است. سایر مراحل همراه با توضیحات لازم در متن مقاله ارائه شده است.