هر آنچه در مورد بلوغ باید بدانید

بلوغ مرحله ای از زندگی و رشد انساناست که  باعث گذار از کودکی و رسیدن به بزرگسالی می شود ، فردی که دوران بلوغ را پشت سر گذاشته باشد بالغ نامیده می شود و از نظر جنسی ، توانایی تولید مثل دارد . معمولا ورود به دوران نوجوانی با تحولات جسمی و روحی فرزندمان همراه است که ممکن است برخی از آن ها به چشم نیاید البته لازم به ذکر است بلوغ دختران باید با آگاهی و آموزش والدین باشد .

تقریبا تمام سیستم های اندامی بدن انسان پس از تولد رشد کرده و پیشرفت می کنند با این حال ، سیستم تولید مثل برای چندین سال غیر فعال باقی می ماند . در حالی که خواب است ، مغز مقادیر بسیار کمی از هورمون های تولید مثلی را ترشح می کند و مانع از وقوع هر گونه رشد جنسی می شود .

همچنین می توان گفت بلوغ به معنی بزرگ شدن ، نوجوانی و رسیدن به تکامل جنسی است و بلوغ زمانی را در زندگی توصیف می کند که بدن از نظر جنسی تکامل پیدا می کند و اندام های تناسلی فعال می شوند . دوران بلوغ چه از لحاظ جسمی و چه از لحاظ احساسی پر تنش ترین زمان زندگی هر فرد محسوب می شود ، تغییرات روانی و چالش های زبان بلوغ در صورت پایان نیافتن آن در زمان طبیعی ، مشکلات زندگی را در زندگی فرد به وجود می آورند .

به ظاهر شدن علائم بلوغ از نظر فیزیکی و هورمونی زیر 8 سال برای دختران و زیر 9 سال برای پسران را بلوغ زودرس می گویند . عوامل زیادی در شروع بلوغ اهمیت دارند که از مهم ترین آن ها می توان به چاقی و اضافه وزن ، ژنتیک ، تغییرات هورمونی و ... اشاره کرد .

اما اگر بلوغ دیرتر از زمان طبیعی اتفاق بیفتد به آن بلوغ دیررس می گوییم که البته می توان گفت بلوغ دیررس برای نوجوانان و والدین موجب استرس می شود . در بلوغ دیررس تغییرات هورمونی و بدنی که باید افزایش سن رخ دهد ، به موقع و در زمان مناسب اتفاق نمی افتد . به طور کلی بلوغ دیرتر از سن 13 سالگی برای دختران و بلوغ دیرتر از سن 14 سالگی برای پسران را بلوغ دیررس می گویند .

 

 

بیشتر بخوانید : هر آنچه که باید در مورد بلوغ دیررس بدانید

انواع بلوغ

همانطور که گفتیم بلوغ به مجموعه ای تغییرات بدنی و روحی که بین دوران کودکی و نوجوانی پیش می آید و تا جوانی ادامه می یابد بلوغ می گویند .

در دوران نوجوانی و بلوغ دخترها و پسرها یک دوره ی سریع رشد بدنی را تجربه می کنند . که البته این تغییرات در دخترها یک یا دو سال زودتر از پسرها شروع می شود . بلوغ انواع مختلفی دارد که در ادامه مقاله آن ها را معرفی خواهیم کرد .

• بلوغ جنسی

بلوغ جنسی مرحله ای از نمو بدن است که در آن تمام صفات جنسی فرعی ( تناسلی ، بدنی ، روحی ) رشد کامل نموده و پسر یا دختر از این به بعد مرد و زن نامیده می شوند .

• بلوغ جسمی

منظور از بلوغ جسمی رشد و تکامل اعضای بدن است که طی آن رشد استخوان و سایر اندام ها به مرز نهایی خود می رسد .

• بلوغ روانی

نوعی تکامل روحی است که قدرت تشخیص مسائل زندگی را به انسان می دهد ، در این حالت فرد قبول مسئولیت های اجتماعی و قدرت رویارویی با مشکلات پیچیده را پیدا می کند .

• بلوغ شرعی

بلوغ شرعی به معنای رسیدن به سن تکلیف است که باعث وجوب انجام تکالیف دینی و لزوم احتراز از محرومات برای انسان بالغ می شود .

 

خصوصیات بلوغ در نوجوانان

دوره بلوغ سرشار از تنش های عاطفی و روانی است . نوجوان که در حال جدا شدن از وابستگی های دوران کودکی و ورود به دوره بزرگسالی است با تضادها و کشمکش های گوناگون روبرو خواهد شد .
از جمله مهم ترین این تغییرات در دوران بلوغ می توان به موارد زیر اشاره کرد .

 

• رشد ذهنی و عقلی

از سن 12 تا 15 سالگی فکر منطقی ، عینی ، قدرت استدلال و نتیجه گیری در نوجوان شکل می گیرد .

 

• رشد هیجانی و عاطفی

احساسات و عواطف متعدد قوی و غیرقابل پیش بینی در نوجوان وجود دارد که گاه در تضاد با یکدیگرند و سبب نوسانات واضح خلقی و رفتاری زیر می شود .

1 - خشم
ناسازگاری و پرخاشگری در نوجوانان ممکن است به دلایلی مانند اختلال در قضاوت های تجربه شده نوجوان – برخورد با موانع و مشکلات – مواجه شدن با سلب آزادی – سرزنش مکرر – محرومیت – انتقاد و دخالت والدین – تبعیض در محیط خانه و مدرسه .

2 - اضطراب
به دلیل پیدایش علائم بلوغ ، ترس از شکست در تحصیل ، ترس از بروز بیماری ، ترس از تنها شدن و از دست دادن دوستان .

3 - افسردگی

به دلیل شکست در رسیدن به اهداف تحصیلی – عدم مقبولیت اجتماعی – وجود خلاء روانی – کاهش علائق درسی – احساس بیارزشی و پوچی
 

• رشد اجتماعی

وجه اصلی رشد اجتماعی به خصوص در سال های ابتدایی نوجوانی حضور نوجوان در گروه هم سالان است . تشکیل این گروها در جهت کسب استقلال و فرار از تسلط بزرگترهاست اما فشارهای گروهی همیشه مثبت نیستند و نوجوان باید بیاموزد تا با کمک خانواده فشارهای منفی گروه را کم کند .
از دیگر ویژگی های اجتماعی نوجوان می توان به تلاش در کسب محبوبیت اشاره کرد . عواملی مانند فعال بودن در فعالیت های دسته جمعی – مهارت در بازی ها و ورزش – شوخ طبعی و شوق و ذوق – شاد بودن – رفتار دوستانه پایدار و گرایش به جنس مخالف

 

• رشد اخلاقی

رشد اخلاقی با رشد اجتماعی ارتباط نزدیک دارد . خانواده و جامعه در کسب صفات اخلاقی مطلوب موثرترند . توجه به انگیزه و نیت اعمال در دوره بلوغ به تدریج افزایش می یابد و نوجوان به وجدان ، عدالت و رفتار صمیمانه بها می دهد و نسبت به عدم رعایت اصول اخلاقی از جانب بزرگترها واکنش نشان می دهد .

 

• رشد شخصیت و رفتار

مجموعه گرایش ها و حالات رفتاری نوجوان کم و بیش وضعیت ثابتی دارند . واکنش های فرد در مقابل آنچه که در محیط پیرامون او اتفاق می افتد و مجموعه احساسات و نگرش های وی شخصیت او را می سازند که در نوجوانی به صورت چشمگیری رشد می کنند .

 

• فشارهای روانی در دوره نوجوانی

همزمان با دوره نوجوانی نگرانی های خاص اجتماعی نوجوان را تهدید می کند . نگرانی در مورد آینده تحصیلی ، آینده شغلی ، خدمت سربازی برای پسران و وضع مالی با افزایش سن نوجوان و نزدیک شدن به سال های پایانی نوجوانی افزایش می یابد و او را در پاسخ به سوالات مربوط به شناخت هویت خودش درمانده می سازد .

بلوغ در دختران

بلوغ در دختران از سن 9 سالگی تا 16 سالگی در تغییر است ، به طور کلی دختران در سن حدود 2 سال زودتر از پسران بالغ می شوند .
نژاد ، وراثت ، آب و هوا ، نوع تغذیه ، شرایط فرهنگی ، روابط عاطفی و اجتماعی موجب می شود که سن بلوغ در دختران تغییر پیدا کند .

نخستین نشانه شروع بلوغ در دختران قاعدگی است که معمولا از 9 تا 18 سالگی و زمانی که وزن دختران تقریبا به 50 کیلو رسید آغاز می شود . به طور متوسط دختران برای نخستین بار در سن 13 سالگی دچار عادت ماهانه یا قاعدگی می شوند .
در دختران بعد از بالغ شدن هیپوفیز شروع به ترشح هورمون هایی می کند که تخمدان ها را برای تولید هورمون های جنسی زنانه یعنی استروژن و پروژسترون ، تحریک می کنند .

این هورمون ها باعث ایجاد تغییرات فیزیکی از جمله بزرگی پستان ها ، لگن ها و رشد موهای زائد ناحیه تناسلی و زیر بغل می شوند و به دنبال آن تخمک گذاری و قاعدگی را تحریک می کنند .

از نظر جسمی با رشد استخوان ها و عضلات بدن به ویژه استخوان لگن و نیز به دلیل رشد پستان ها ، جهش بلوغ دردختران به سرعت و در مدتی کوتاه قابل مشاهده است و همچنین افزایش قد تا 18 سالگی ادامه می یابد .

از نشانه های بلوغ دختران می توان به قاعدگی ، رشد پستان ها ، رویش مو در ناحیه تناسلی و زیربغل ، زنانه شدن صدا و افزایش و توزیع چربی در بدن اشاره کرد .

بلوغ در پسران

بلوغ در پسران دیرتر از دختران روی می دهد و معمولا سنین 10 تا 16 سالگی زمان بروز بلوغ جسمانی در پسران است . سرعت بلوغ در پسران کمتر از دختران است و به همین دلیل دوران بلوغ و تکمیل نشانه های آن در پسران بیش از دختران طول می کشد .

در پسرها هیپوفیز واقع در قاعده مغز شروع به ترشح هورمون هایی می کند که بیضه را برای تولید هورمون جنسی مردانه یعنی تستوسترون تحریک می کنند . این هورمون ها باعث ایجاد تغییراتی مثل بزرگی اعضای تناسلی و رشد موی بدن و سپس تولید اسپرم و افزایش میل جنسی می شوند .

از نشانه های بلوغ در پسران می توان به رشد آلت تناسلی ، رشد بیضه و ترشح هورمون های جنسی و افزایش تولید اسپرم ، رویش موی صورت ، کلفت شدن یا مردانه شدن صدا ، رشد بدنی و تغییرات جسمانی ، رویش مو در زیر بغل و سایر اعضای بدن و ... اشاره کرد .

منبع : ویکی پدیا و حامی هنر زندگی