بی شک تا کنون افرادی را دیده اید که حتی قدرت تصمیم گیری نیز ندارند ؛ افرادی که توانایی تصمیم گیری ندارند ، در کوچکترین مسائل زندگی نیز بر سر دوراهی می مانند . زمانی که صحبت از تصمیم گیری می شود ، گزینه ها مشخص بوده و تنها مشکل انتخاب بهترین گزینه می باشد .
در واقع می توان گفت در تصمیم گیری فرد به دنبال گزینه های مختلف نیست زیرا گزینه ها مشخص هستند ، تنها انتخاب کردن بهترین گزینه ملاک است . می توان گفت نه تنها فرد باید قدرت تصمیم گیری داشته باشد بلکه مهارت های تصمیم گیری نیز اهمیت دارد .
تصمیم گیری به فرایندهای ذهنی فرد گفته می شود که به انتخاب یک گزینه در بین گزینه های دیگر می انجامد . با یک مثال قصد داریم شما را بیشتر با مفهوم عدم توانایی در تصمیم گیری آشنا کنیم : زن و مردی را در نظر بگیرید که برای شام به یک رستوران رفته اند .
زمان انتخاب غذا فرد مهارت تصمیم گیری برای انتخاب غذای مورد علاقه اش را نداشته و تکیه بر انتخاب مرد خواهد کرد . این زن در کوچکترین مسائل زندگی نیز نمی تواند تصمیم بگیرد چه بسا در انتخاب های پیچیده و مشکل .
اینکه شام چی بخورید و یا چه لباسی را به تن کنید ، انتخاب های ساده ای می باشد که حتی دیگران نیز می توانند برای شما انتخاب کنند . انتخاب هایی دیگر مانند انتخاب شغل ، همسر ، انتخاب رشته و غیره که از تصمیمات مهم زندگی هستند را دیگر نمی توان به عهده دیگران قرار داد .
مراحل اصلی بهترین تصمیم گیری
همانطور که گفتیم انتخاب تصمیم های مهم زندگی را نمی توان به عهده دیگران حتی نزدیک ترین افراد گذاشت ، در نتیجه فرد باید مهارت تصمیم گیری و همچنین توانایی انتخاب بهترین گزینه را داشته باشد . در ادامه برخی از راه حل های تصمیم گیری را بیان خواهیم کرد .
تهیه فهرست از گزینه های در اختیار
برای انتخاب از بین گزینه های موجود که منجر به بهترین تصمیم گیری خواهد شد ، باید در ابتدا فهرستی از راه حل ها و همچنین گزینه های موجود تهیه کنید . حین تهیه فهرست از گزینه های موجود ممکن است انتخاب های دیگری که ناشی از ذهن فعال فرد نیز هست ، به وجود آید .
در کل تصمیم گیری در این مرحله از اهمیت بسیاری برخوردار بوده و زمینه ساز تصمیم های بعدی می باشد ، در ضمن باید به یاد داشته باشید که همیشه در بین گزینه های موجود ، گزینه تصمیم نگرفتن و یا هیچ کاری نکردن را نیز در نظر بگیرید .
تعین زمان و فرد مسئول در تصمیم گیری
گاهی زمان تصمیم گیری به مراتب مهم تر از بهترین تصمیم گیری می باشد . در نتیجه برای تعیین زمان تصمیم گیری باید فاکتورهای مختلفی را مورد بررسی قرار دهید . از جمله فاکتورهای مهم زمان تصمیم گیری می توان به موارد زیر اشاره کرد .
چه مقدار زمان در اختیار داریم ؟ آیا زمان تصمیم گیری اهمیت دارد ؟ تصمیم گیری در این مرحله چه مقدار اهمیت دارد ؟ آیا تصمیم گیری ضرورت دارد ؟ آیا زمان مهم تر است یا کیفیت تصمیم گیری ؟ پیامدهای رد شدن این تصمیم چیست ؟
در مرحله بعد باید در نظر بگیرید تصمیم گیری شما با چه افراد ، ارگان و یا حتی سازمان هایی در ارتباط می باشد ، در اینصورت اگر تصمیم اشتباه نیز گرفته باشید ، مطمعن خواهید شد که افرادی هستند که مسئولیت تصمیم گیری را بر عهده بگیرند .
اطلاعات مفید در مورد تصمیم
در انتخاب و تصمیم گیری در هر مرحله ای از زندگی باید اطلاعات کافی و همچنین تمامی اطلاعات مرتبط با گزینه های موجود و تصمیم را در اختیار داشته باشید . چه بسا افرادی وجود داشته اند که به دلیل اطلاعات ناکافی و یا غلط تصمیم های اشتباهی نیز گرفته اند .
در واقع مدت زمانی را که صرف جمع آوری اطلاعات خواهید کرد را باید با میزان ریسک پذیری تصمیم بسنجید . به عنوان مثال اگر در یک گروهی عضو هستید و می خواهید بهترین تصمیم را بگیرید ، باید بین اعضا وظایف را تقسیم کرده و سپس انتخاب کنید .
سنجیدن ریسک تصمیم گیری
از جمله مهم ترین مرحله های تصمیم گیری ، سنجیدن ریسک انتخاب گزینه و یا رد آن می باشد . در واقع میزان ریسک موجود که فرد ممکن است بپذیرد یا نه به مواردی همچون منافع تصمیم گیری ، پیامدهای تصمیم گیری اشتباه و همچنین ارزیابی نتیجه تصمیم بستگی دارد .
تصمیم گیری بر اساس ارزش های فردی خود
در واقع می توان گفت در زمان تصمیم گیری و انتخاب یک گزینه فرد با توجه به ارزش های خود تصمیم خواهد گرفت . ارزش ها ، سلایق و ویژگی های شخصیتی انسان ها با یکدیگر تفاوت داشته و در نتیجه تصمیم گیری هایشان نیز متفاوت است .
به طور مثال اگر بخواهید با همکاران خود برای شرکتی که در آن مشغول به کار هستید ، تصمیم بگیرید . در ابتدا باید هر یک از افراد نظرات و همچنین ارزش های خود را بیان کرده سپس گزینه ای را انتخاب کنید که اکثرا راضی هستند .
از جمله مهم ترین تصمیم های دانش آموزان که می تواند تاثیر بسیاری در آینده و یا حتی دانشگاه رفتن آن ها داشته باشد ، انتخاب رشته نهم به دهم آن ها است که باید با دقت هر چه بیشتر و با توجه به سلایق و علایقشان تصمیم گیری شود .
بررسی مزایا و معایب تصمیم
در میان گزینه های موجود در مهارت تصمیم گیری باید معایب و مزایای آن ها را مورد بررسی قرار دهید ، در نتیجه پیش از تصمیم گیری باید این امور را چک کنید . به طور مثال می توانید جدولی مانند ترازنامه تهیه کرده ، مزایا و معایب گزینه ها و همچنین اولویت آن ها را نوشته و سپس تصمیم بگیرید .
تصمیم بگیرید
پس از طی کردن تمامی مراحل گفته شده نوبت به تصمیم گیری و انتخاب یک گزینه است . تا این مرحله باید نه تنها اطلاعات کافی را جمع آوری کرده باشید بلکه باید مزایا و معایب هر روش را نیز بررسی کنید .
ممکن است اغلب افراد هنگامی که به این مرحله رسیده باشند ، بهترین گزینه را شناسایی کرده باشند اما همچنان قدرت تصمیم گیری نداشته باشند . اگر همچین حالتی پیش آمد نگران نباشید ، می توانید مراحل را بار دیگر طی کرده تا بتوانید سرانجام بهترین تصمیم را بگیرید .
اگر امکان داشت و یا زمان لازم را داشتید پس از انتخاب گزینه مورد نظر به تصمیم خود فکر کرده و عواقب و پیامدهای آن را در نظر بگیرید . به طور مثال یک شب تا صبح را به آن فکر کرده و سپس به دیگران اطلاع دهید .
نتیجه گیری
پس از آن که تصمیم خود را گرفته اید ، زمان خود را صرف " چه می شود ؟ " ، " عاقبت این تصمیم چیست " ، " اگر تصمیم اشتباهی گرفته باشم چه خواهد شد ؟ " و غیره نکنید . تنها با امید به خداوند و تلاش بسیار در مسیر محقق شدن تصمیمات خود تلاش کنید .
مراحل گفته شده یک روش تصمیم گیری می باشد که می توانید در زمان هایی که سردرگم بوده و توانایی تصمیم گرفتن ندارید از آن استفاده کنید . اما در نتیجه می توان گفت هیچ روشی جایگزین فکر کردن های منطقی و عقلانی نمی باشد .
البته می توان گفت در این روش گفته شده نه تنها به ارزش و علایق شما توجه شده است بلکه به مزایا و معایب همچنین اولویت بین گزینه ها نیز اشاره شده است . از مهم ترین تصمیم های زندگی که در آینده شما بسیار تاثیر گذار می باشد ، انتخاب رشته کنکور می باشد .
انتخاب رشته مناسب در کنکور سراسری نه تنها تاثیر بسیاری در آینده شما دارد بلکه سبب خواهد شد مسیر رسیدن به هدف هایتان نیز هموار شود ، در نتیجه باید اهمیت ویژه ای برای آن قائل شوید تا بتوانید بهترین تصمیم گیری را داشته باشید .
مطالب مرتبط
