رشته هوش مصنوعی

رشته هوش مصنوعی چیست؟

در پاسخ به این سوال که رشته هوش مصنوعی چیست؟ باید گفت که هوش مصنوعی یا همان Artificial Intelligence، نوعی سیستم پیچیده کامپیوتری می باشد که در زمینه ‌های اندیشیدن، روش ‌های استدلال و حل مسئله، رفتار و واکنش‌ هایی مشابه انسان ها دارد. به طور کلی می توان گفت که ساخت سیستم‌ های هوشمندی که بتوانند مانند انسان رفتار کنند، هدف اصلی رشته هوش مصنوعی می باشد که با علوم برنامه نویسی کامپیوتر مانند برنامه نویسی پایتون، برنامه نویسی سی پلاس پلاس، جاوا و برنامه هایی در سطوح بالاتر در ارتباط است.

 

در واقع رشته هوش مصنوعی بر اساس علوم کامپیوتر، ریاضیات و آمار و احتمال، به طراحی و ساخت الگوریتم‌ هایی برای سیستم های هوشمندی که مانند انسان رفتار می کنند، می پردازد. بنابراین متخصصان برای ساخت سیستم‌ های هوشمند مرتبط با رشته هوش مصنوعی در ایران، باید نحوه تفکر و نوع رفتار انسان در شرایط رو به رو شدن با مسائل مختلف را در مورد ارزیابی قرار دهند.

 

به طور کلی فرآیند تجزیه و تحلیل اطلاعات و در نهایت روند تصمیم گیری و اجرا در مغز انسان ها انجام می گیرد در صورتی که تحلیل گر سیستم ‌های هوشمند در رشته هوش مصنوعی، الگوریتم ها و مدل‌ های ریاضیاتی می باشند. در واقع استفاده از علوم کامپیوتر و مدل سازی ها در هوش مصنوعی، نحوه یادگیری مسائل مختلف و عملیات شبیه سازی مغز انسان را امکان پذیر می کند. لازم به ذکر است که برای ادامه تحصیل در رشته هوش مصنوعی در ایران، افراد می توانند با شرکت در کنکور کارشناسی ارشد یا دکتری، نسبت به انتخاب لیست گرایش های موجود در این رشته اقدام کنند.

 

بیشتر بخوانید: دوره برنامه نویسی سی پلاس پلاس

رشته هوش مصنوعی در کارشناسی

با توجه به اینکه رشته هوش مصنوعی در ایران و سراسر دنیا موضوعی جدید و چالش برانگیز در تمامی حیطه های مختلف و کسب و کار ها می باشد، برای بسیاری از دانشجویان این سوال پیش می آید که آیا امکان تحصیل در رشته هوش مصنوعی در کارشناسی وجود دارد یا خیر. به طور کلی امکان تحصیل در رشته هوش مصنوعی که به عنوان یکی از گرایش ‌های رشته مهندسی کامپیوتر در دانشگاه ها ارائه می شود، در مقطع کارشناسی وجود ندارد.

 

در واقع متقاضیان تحصیل در رشته هوش مصنوعی در ایران با هر رشته تحصیلی که در مقطع کارشناسی فارغ التحصیل شده باشند، می‌ توانند در مقطع کارشناسی ارشد نسبت به انتخاب رشته هوش مصنوعی در دانشگاه های کشور اقدام کنند. به طور کلی دانشجویان رشته های مرتبط با کامپیوتر و نرم افزار، می توانند با تسلط بیشتری نسبت به گذراندن دروس پیش‌ نیاز در رشته هوش مصنوعی اقدام کرده و شانس قبولی بالاتری از میان لیست گرایش ها دارند.

 

به طور کلی مسیر ورود به رشته هوش مصنوعی برای مقاطع کارشناسی از انتخاب رشته ریاضی در دوره دبیرستان آغاز می شود و سپس با شرکت در کنکور سراسری و انتخاب رشته از میان یکی از گرایش های علوم کامپیوتر در دوره کارشناسی ادامه پیدا می کند. سرانجام پس از دریافت مدرک لیسانس در رشته های مرتبط یا غیر مرتبط با کامپیوتر، شخص می تواند در کنکور ارشد در رشته هوش مصنوعی ثبت نام کند.

 

بیشتر بخوانید: دوره های آموزش هوش مصنوعی

رشته هوش مصنوعی در ارشد

با توجه به استقبال بی شمار دانشجویان برای ادامه تحصیل در رشته هوش مصنوعی، بسیاری از دانشگاه ها در سراسر جهان امکان تحصیل در رشته هوش مصنوعی در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری را فراهم کرده اند. از این رو دانشجویان با رشته های مختلف در دوره کارشناسی، جهت قبولی در رشته هوش مصنوعی در ارشد، ابتدا باید با توجه به لیست رشته های کنکور کارشناسی ارشد، در کنکور مرتبط شرکت کنند.

 

پس از قبولی در رشته هوش مصنوعی در مقطع ارشد، دانشجو برای تکمیل دوره خود تقریبا باید 32 واحد که شامل 24 واحد درسی، 2 واحد سمینار و 6 واحد پایان نامه می باشد را بگذراند. در واقع دروس ارائه شده در رشته هوش مصنوعی در مقطع کارشناسی ارشد شامل درس های نظری، عملی، پژوهشی و تحقیقاتی هستند که هر کدام با علم کامپیوتر و سیستم‌ های مرتبط با برنامه نویسی و ریاضیات ارتباط دارند. گرایش های اصلی رشته هوش مصنوعی به شرح جدول زیر می باشد.

 

گرایش های اصلی رشته هوش مصنوعی

یادگیری ماشین (Machine Learning)

شبکه عصبی (Neural Networks)

بینایی ماشین (Machine Vision)

سامانه های خبره (Expert System)

پردازش زبان طبیعی (Natural Language Processing)

الگوریتم ژنتیک (Genetic Algorithm)

روباتیک (Robotic)

 

از اصلی ترین درس های رشته هوش مصنوعی می توان به تئوری و منطق فازی، شبکه های عصبی و پردازش زبان انسان با هدف تحلیل اطلاعات، استدلال و یادگیری ماشین اشاره کرد. پس از تکمیل دوره دو ساله مقطع کارشناسی ارشد در رشته هوش مصنوعی، فارغ ‌التحصیلان می توانند در بازار کار و مشاغلی مرتبط با طراحی سیستم ‌های هوشمند و پیشرفته در صنایع مختلف تولیدی و خدماتی مشغول به کار شوند.

 

بیشتر بخوانید: لیست رشته های کنکور کارشناسی ارشد

رشته هوش مصنوعی در دکتری

برای تحصیل در رشته هوش مصنوعی در دکتری، داوطلبان باید در کنکور دکتری رشته مهندسی کامپیوتر و گرایش رباتیکز شرکت کنند. در واقع یکی از شرایط لازم برای ورود به رشته هوش مصنوعی در دکتری، داشتن مدرک کارشناسی ارشد در علوم کامپیوتر یا یک رشته مرتبط مانند مهندسی کامپیوتر، علوم داده یا آمار می باشد.

 

نکته مهمی که در پذیرش دانشگاه ها برای دانشجویان علاقه مند به تحصیل در رشته هوش مصنوعی در ایران وجود دارد این است که، ظرفیت پذیرش دانشگاه های دولتی در این رشته بسیار پایین می باشد و قبولی دانشجو سخت است که متقاضیان می توانند با مطالعه دقیق منابع آزمون دکتری مهندسی کامپیوتر هوش مصنوعی، شانس پذیرش خود را در آزمون بیشتر نمایند. علاوه بر این دانشجو جهت ورود به رشته هوش مصنوعی در دکتری باید دوره های پیش ‌نیاز در زمینه‌ زبان انگلیسی، یادگیری عمیق و مدل ‌سازی شناختی عصبی نیز بگذراند.

 

برخلاف دانشجویان سایر رشته های دکتری که بر روی چندین موضوع خاص تمرکز دارند، دانشجویان دکتری هوش مصنوعی باید بر روی یک مسئله متمرکز شده و با استفاده از انواع مهارت ‌های تفکر نقاد و حل مسئله، پروژه های هوش مصنوعی خود را مطابق لیست گرایش خود ارائه دهند. قابل ذکر است که متقاضیان تحصیل در رشته هوش مصنوعی در کلیه مقاطع ارشد و دکتری می توانند از فرصت ‌های شغلی پر درآمد در بازار کار پویا و جذاب در زمینه های مختلف بهره مند شوند.

 

حتما بخوانید: حدنصاب قبولی دعوت به مصاحبه دکتری مهندسی کامپیوتر هوش مصنوعی

 

لیست دانشگاه های دارای رشته هوش مصنوعی

با توجه به اینکه رشته هوش مصنوعی در ایران و دیگر کشور ها در دسته بندی رشته های پرطرفدار قرار گرفته است، دانشگاه های سطح اول زیادی در سراسر کشور در نوبت های روزانه، شبانه، پردیس خودگردان، آزاد و غیر انتفاعی جهت پذیرش دانشجو در رشته هوش مصنوعی اقدام می کنند. به طور کلی لیست دانشگاه های دارای رشته هوش مصنوعی که از لحاظ سطح علمی و رتبه دانشگاه بین ده دانشگاه برتر قرار گرفته اند، به شرح جدول زیر می باشند.

 

دانشگاه های دارای رشته هوش مصنوعی

دانشگاه صنعتی شریف

دانشگاه امیرکبیر

دانشگاه تهران

دانشگاه علم و صنعت

دانشگاه شهید بهشتی

دانشگاه خواجه نصیر

دانشگاه صنعتی اصفهان

دانشگاه شیراز

دانشگاه فردوسی مشهد

دانشگاه اصفهان

 

از آنجا که رشته هوش مصنوعی در ایران دارای زیرمجموعه ‌های بسیاری می باشد که از تکنیک های مختلفی استفاده می‌کند، در بسیاری از دانشگاه ‌هایی که رشته هوش مصنوعی را ارائه می دهند، دانشجویان این امکان را دارند تا بر اساس مهارت‌ های شخصی و میزان علاقه خود از میان لیست گرایش و شاخه های ارائه شده از هوش مصنوعی، یکی از آن ها را برای ادامه مسیر تحصیلی و کاری خود انتخاب کنند.

 

بیشتر بخوانید: دوره آموزش برنامه نویسی php

 

واحدهای رشته هوش مصنوعی در دانشگاه

از آنجا که هدف اصلی هوش مصنوعی بر سه پایه یادگیری، استدلال و درک استوار می باشد، واحد های رشته هوش مصنوعی در دانشگاه نیز در جهت تامین این سه رکن اساسی تعیین شده اند. در واقع رشته هوش مصنوعی در ایران، لیست گرایشی در مقاطع فوق لیسانس و دکتری دارد که شامل دروس نظری، عملی و تحقیقاتی در زمینه هوشمند‌ سازی کامپیوتر ها و سیستم های مبتنی بر کامپیوتر می باشد.

 

تعداد واحد های لازم برای تکمیل دوره کارشناسی ارشد رشته هوش مصنوعی 32 واحد می باشد که 6 واحد آن مربوط به تحویل پایان نامه کارشناسی ارشد است. تعداد واحدهای هوش مصنوعی در دکتری نیز بسته به نوع ارائه دانشگاه و دروس پیشنیاز و هم نیاز دارای حدودا 36 الی 50 واحد آموزشی و 24 واحد رساله و تحقیقی می باشد. در واقع بر اساس نوع گرایش در رشته هوش مصنوعی، تعداد واحد های ارشد و دکتری و لیست دروس ارائه شده برای هر یک با یکدیگر متفاوت می باشند.

 

به طور کلی دروس رشته هوش مصنوعی در دو مقطع کارشناسی ارشد و دکتری، در زمینه تحقق و ایجاد قابلیت های تحلیل اطلاعات، استدلال، یادگیری و رفتار هوشمندانه، حس بینایی، درک و تولید زبان و گفتار در کامپیوترها ارائه می شوند. دروس ارائه شده در دوره ارشد هوش مصنوعی شامل موضوعات اساسی این رشته در رابطه با شبکه‌ های عصبی، هوش مصنوعی پیشرفته و تئوری فازی می باشد. دانشجو در دوره دکتری رشته هوش مصنوعی در ایران باید حداقل ۵ درس از دروس تخصصی از لیست گرایش و زیرمجموعه های هوش نمادین، یادگیری ماشین، سیگنال، بیوانفورماتیک و ریاضی و آمار را انتخاب کند.

 

حتما بخوانید: انواع روش تحقیق در پایان نامه

 

بازارکار رشته هوش مصنوعی در ایران

بازار کار رشته هوش مصنوعی در ایران به دلیل سرعت پیشرفت بسیار بالا تکنولوژی و نیاز صنایع مختلف به سیستم های هوشمند، بسیار مورد استقبال متخصصان در زمینه های شغلی گوناگون قرار گرفته است. در واقع فارغ التحصیلان رشته هوش مصنوعی می ‌توانند در مشاغلی مانند ساخت و طراحی ربات ‌های پیشرفته و فوق پیشرفته مبتنی بر هوش مصنوعی و طراحی و تولید نرم افزارهای شناسایی و تشخیص در حوزه های مختلف به بازار کار جذاب هوش مصنوعی جذب شوند.

 

به طور کلی رشته هوش مصنوعی مجموعه ‌ای از فرصت ‌های شغلی را در بازار کار و صنایع مختلف ایجاد می کند و به عنوان یکی از رقیب‌ های فناوری و تکنولوژی در آینده نزدیک می باشد. با این حال یکی از مشکلاتی که در بازار کار رشته هوش مصنوعی در ایران وجود دارد این است که زیرساخت های لازم برای رشد و پیشرفت این علم در بسیاری از زمینه های صنعتی و خدماتی فراهم نشده است.

 

در واقع هوش مصنوعی برای طراحی و ساخت یک سیستم و مجموعه هوشمند، به ارائه تکنیک ‌ها در آزمایشگاه های مخصوص نیاز دارد. قابل ذکر است که کشور آمریکا با داشتن ۷ دانشگاه برتر در رشته هوش مصنوعی، بازار کار گسترده ای در این زمینه را برای علاقه مندان به این رشته در صنایع مختلف ایجاد کرده است.

 

در ادامه بخوانید: برنامه نویسی سی شارپ

 

کارشناسان سامانه مشاوره هیوا آماده اند تا اطلاعات لازم در خصوص رشته هوش مصنوعی را در اختیار داوطلبان گذاشته و آن ها را از طریق سیستم مشاوره تحصیلی تلفنی هیوا راهنمایی نمایند. همچنین از طریق عضویت در کانال تلگرامی و یا اینستاگرامی هیوا می توانید آخرین اخبار مرتبط با این حوزه را دریافت نمایید.

سوالات متداول

1- ✔️ رشته هوش مصنوعی چیست؟

✔️ همانطور که در متن مقاله اشاره شد، رشته هوش مصنوعی یا همانArtificial Intelligence، نوعی سیستم پیچیده کامپیوتری می باشد که در زمینه ‌های اندیشیدن، روش ‌های استدلال و حل مسئله، رفتار و واکنش‌ هایی مشابه انسان ها دارد.

2- ✔️ آیا امکان تحصیل در رشته هوش مصنوعی در ایران در مقطع کارشناسی وجود دارد؟

✔️  امکان تحصیل در رشته هوش مصنوعی به عنوان یکی از گرایش ‌های رشته مهندسی کامپیوتر در دو مقطع ارشد و دکتری امکان پذیر می باشد. برای مطالعه جزئیات بیشتر به متن مقاله مراجعه شود.

3- ✔️ بازارکار رشته هوش مصنوعی در ایران چگونه ارزیابی می شود؟

✔️ مطابق توضیحات ارائه شده در مقاله، بازارکار رشته هوش مصنوعی در ایران شامل ساخت و طراحی ربات ‌های پیشرفته و مبتنی بر هوش مصنوعی و طراحی و تولید نرم افزار های شناسایی و تشخیص در حوزه های مختلف می باشد.