بی شک تا به حال این اتفاق برایتان پیش آمده که پس از انجام یک کار طولانی دیگر توان و یا حوصله انجام یک کار کوچک را نداشته باشید . آیا تا به حال نام فرسودگی تحصیلی را شنیده اید ؟ آیا می دانید فرسودگی تحصیلی چیست ؟
فرسودگی در لغت به معنای پوسیدگی ، کهنگی ، خستگی و یا واماندگی می باشد ؛ فرسودگی تحصیلی نیز همانند فرسودگی اشیا بوده با این تفاوت که فرد دیگر توانی برای درس خواندن ندارد . به طور مثال فرض کنید دانش آموزی که کل یک کتاب را خوانده اما دیگر قدرتی برای خواندن یک صفحه اضافه تر را ندارد .
بی شک فرسودگی تحصیلی نیز مانند تمام مشکلات دیگر راه حلی داشته و می توان آن را حل کرد . شاید عجیب به نظر برسد اما در برخی از مواقع رفتار خود فرد سبب خواهد شد تا دچار فرسودگی شود .
فرسودگی تحصیلی چیست
مفهوم فرسودگی تحصیلی را با ذکر یک مثال توضیح خواهیم داد ؛ فرض کنید یک داوطلب کنکور که از ابتدای سال بی وقفه شروع به درس خواندن کرده ، حتی مدت زیادی از زمان خود را در کتابخانه می گذراند تا کی توان این رفتار را دارد ؟
اگر این دانش آموز تمامی ماه های سال را در کتابخانه بوده و فرصتی برای استراحت و یا تفریح خود در نظر نگیرد ، دچار فرسودگی تحصیلی خواهد شد . یعنی چه ؟ فرسودگی تحصیلی یعنی این داوطلب در ماه ها و یا روزهای مانده به کنکور که بسیار حیاتی بوده دیگر توان درس خواندن ندارند
جای نگرانی نیست ، حتی فرسودگی تحصیلی را نیز می توان درمان کرد ؛ با تمرکز بر عادت های بلند مدت و همچنین تغییر آن ها می توان با فرسودگی تحصیلی نیز مبارزه کرد . شاید برخی از افراد بر این باور باشند که عادت های بلند مدت تنها پس از چند سال اصلاح خواهند شد ، اما اینطور نیست .
گاهی ممکن است زمان کافی برای یادگیری نداشته باشیم ، اما با تکرار و تمرین عادت های بلند مدت می توان در مسیر درست گام برداشت . در ادامه برخی از راهکارها را معرفی خواهیم کرد تا بتوانید از بروز فرسودگی تحصیلی جلوگیری کنید .
روش های مبارزه با فرسودگی تحصیلی
در واقع افرادی دچار فرسودگی تحصیلی خواهند شد که یک فرآیند خسته کننده را شروع کرده که طی مدتی به راحتی دچار حواس پرتی شوند . در نتیجه لازم باشد برای جبران این حواس پرتی مطالب تکراری را بار دیگر مطالعه کند . در ادامه برخی از روش های مقابله با فرسودگی تحصیلی بیان شده است :
- روش اول : مطالعه اصولی
برخی از افراد بر این باور هستند که مطالعه بدون هیچ گونه وقفه ، زمان استراحت و یا حتی تفریح امکان پذیر بوده و توان آن را دارند ؛ اما این یک باور غلط است . در واقع هرچه زمان یادگیری به دلیل اهمیت آن بیشتر باشد ، امکان اشتباه و باور غلط در این مورد نیز بیشتر خواهد شد .
می توان مطالعه و یادگیری را به مسابقه دو تشبیه کرد ؛ به طوریکه یک دونده حرفه ای می داند که چه مسافتی را آرام و آهسته بدود و یا در چه مواقعی سریع تر از همیشه بدود . چطور می توان این تکنیک را با یک داوطلب کنکور نسبت داد ؟
فردی که تصمیم به مطالعه و یادگیری آگاهانه را دارد لازم است مانند یک دونده به صورت تعادلی و برنامه ریزی شده در مسیر حرکت کنند . برای مثال می توان 5 روز از هفته از ساعت 8 صبح تا 6 بعد از ظهر به مطالعه و یادگیری پرداخته و پس از آن نیز به دیگر کارهای روزمره شان .
- روش دوم : تمرکز کردن
این روش تضاد روش قبلی بوده و توصیه می کند که مانند یک دونده رفتار نکنید ؛ به طوریکه یک دونده نمی تواند مانند یک داوطلب کنکور و یا دانش آموز در حال تحصیل باشد ؛ اما چطور این شباهت به تضاد نسبت داده شد ؟
در واقع می توان گفت زمان های استراحت فردی که در حال درس خواندن بوده از اهمیت بالایی برخوردار است ؛ آیا می دانید دلیل آن چیست ؟ زیرا برخی از افراد امکان دارد که در زمان استراحت تمرکز خود را از دست داده باشند .
می توان گفت سعی کنید فعالیت ها و یا استراحت را از حالت معقول خود خارج نکرده و در چهارچوب مطالعه و یادگیری خود بگنجانید . تمرکز حواس از جمله فاکتورهای مهم مطالعه بوده که برای یادگیری از اهمیت بسیاری برخوردار می باشد .
- روش سوم : حذف عوامل حواس پرتی
به طور مثال فرض کنید فردی در یک مهمانی و یا حتی محیط کار تصمیم به مطالعه گرفته باشد ؛ آیا این مطالعه فایده ای دارد ؟ بازده این مطالعه چطور است ؟ فرد با این روش از مطالعه چند درصد از مطالب را یاد می گیرد ؟
لازم است بدانید که در محیط هایی که عوامل حواس پرتی بسیار است ؛ فرد بی شک تمرکز خود را از دست خواهد داد . به همین دلیل می توان گفت برای یادگیری هر چه بهتر و سریع تر لازم است نه تنها عوامل حواس پرتی را دور کرده بلکه تمرکز حواس خود را نیز بالا ببرید .
برای اینکه مدام حواستان پرت نشود از عوامل مزاحمی مانند تلفن همراه ، اینترنت ، صحبت کردن با دیگران ، تماشا تلویزیون و غیره فاصله بگیرید . در نتیجه می توان گفت محیط انتخابی باید به گونه ای باشد که هنگام استراحت حواستان را به کلی درگیر نکند .
نتیجه گیری
با وجود توصیه های گفته شده همچنان افرادی وجود دارند که همچنان در ابتدای شروع مطالعه اکثر وقت خود را درگیر درس خواندن می کنند . به طور مثال فرض کنید فردی قصد یادگیری یک زبان خارجی را دارد ، این فرد چطور ممکن است به فرسودگی تحصیلی دچار شود ؟
اگر این فرد در روز 10 ساعت از زمان خود را مطالعه کرده و صرف یادگیری بگذارد ؛ در زمان های استراحت اخبار و یا آهنگ های خارجی گوش دهند . این فرد نه تنها پس از مدتی به فرسودگی تحصیلی دچار خواهد شد بلکه بهره ای نیز نخواهد برد .