شایستگی های حرفه ای در رتبه بندی فرهنگیان

شایستگی های حرفه ای در رتبه بندی فرهنگیان چیست؟

طزح رتبه بندی معلمان چندی پیش بر اساس سند تحول بنیادین تدوین و از سوی رئیس پژوهشگاه مطالعات وزارت آموزش و پرورش معرفی و اجرا گردید. هدف از اجرای این طرح، بالا بردن کیفیت نظام آموزشی، بهبود معیشت فرهنگیان و کارکنان آموزش و پرورش و همچنین افزایش انگیزه معلمان جهت ارتقاء سطح علمی و تجربی خود می باشد.

 

مبنای عملیاتی کردن چنین طرحی، شایستگی های حرفه ای معلمان می باشد و بر اساس آن این افراد بسته به امتیازاتی که به دست می آورند، در پنج دسته آموزشیار، مربی، استادیار، دانشیار و استاد معلم دسته بندی می شوند. حقوق دریافتی هر کدام از این دسته ها متفاوت بوده و اگر معلمی بتواند از شایستگی های حرفه ای در رتبه بندی فرهنگیان برخوردار باشد، می تواند سطح خود را ارتقاء دهد.

 

اما منظور از شایستگی های حرفه ای در رتبه بندی فرهنگیان چیست؟ با توجه به قوانین مربوطه، برای ارزیابی سطح کیفی کار معلمان، شایستگی های مورد نیاز در در 4 گروه اعم از شایستگی های عمومی، تخصصی، حرفه ای و تجربه دسته بندی شده اند و معلمان بر اساس آن امتیاز خواهند گرفت. در ادامه این دسته ها بیشتر معرفی می شوند.

 

شایستگی های عمومی: ملاک تعیین و ارزیابی این شایستگی ها رفتار، عقاید، دیدگاه ها و باورهای معلم می باشد و این موارد بایستی با ارزش های اجتماعی و فرهنگی جامعه اسلامی ایران تطابق داشته باشند. عملکرد معلمان در راستای شناخت مسائل پیرامون و انتقال مفاهیم اساسی به دانش آموزان دارای اهمیت است.

 

شایستگی های تخصصی: این حیطه شایستگی های تخصصی تری را در بر گرفته که در واقع منظور از آن دانش تربیتی و سایر حوزه ها همچون مسائل مربوط به یاددهی- یادگیری، ابداع، خلاقیت، اختراع های علمی، تفکر علمی، و آخرین مدرک تحصیلی می باشد. امتیاز مدرک تحصیلی در رتبه بندی معلمان نکته ای است که بایستی مورد توجه فرهنگیان قرار گیرد.

 

شایستگی های حرفه ای: این حیطه ترکیبی از دو شایستگی قبلی به همراه کاربست مهارت های تخصصی و تربیتی است. همچنین داشتن عملکرد رقابتی در زمینه های مختلف و یا کسب مقام در برخی از رویدادها و جشنواره ها باعث افزایش امتیاز در این دسته از شایستگی های حرفه ای در رتبه بندی فرهنگیان خواهد شد.

 

شایستگی های تجربی: در این قسمت توجه اصلی بر روی سابقه خدمتی معلم و همچنین توانایی هایی که در این مدت به دست آورده است معطوف می باشد. بدیهی است که هر چه سنوات خدمتی بیشتر و همچنین عملکرد بهتر بوده باشد، امتیاز اختصاص داده شده به معلم نیز بالاتر خواهد بود.

 

لازم به ذکر است که ارزیابی شایستگی های حرفه ای در رتبه بندی فرهنگیان بر عهده ارزیابان حرفه ای متشکل از سر گروه ها، راهبران آموزشی، مدیر، معلم و همچنین هیئت ممیزه می باشد. این ارزیابان امتیازات را بر اساس مستندات و مدارک ارائه شده توسط فرهنگیان اختصاص می دهند.

بیشتر بخوانید: سامانه رتبه بندی معلمان

جدول شایستگی های حرفه ای در رتبه بندی معلمان

پس از اجرای طرح رتبه بندی، سوالات زیادی برای معلمان مطرح و این افراد در مورد فاکتورهای اصلی اختصاص امتیاز ابهاماتی به وجود آمده است. به همین دلیل نیز جدول شاخص های شایستگی های حرفه ای در رتبه بندی فرهنگیان تدوین و منتشر شد تا فرهنگیان با مراجعه به آن از نحوه انجام این ارزیابی ها مطلع شوند.

 

گفتنی است که این جداول برای هر کدام از شایستگی ها به صورت جداگانه طراحی و در آن تمامی عناوین و ابعاد منظور شده قید خواهد گردید. با توجه به سوالات پر تکرار در این باره، در زیر جدول شایستگی های حرفه ای در رتبه بندی معلمان در تمامی حوزه ها آورده شده است.

 

جدول شایستگی های عمومی در رتبه بندی معلمان
ابعاد	عنوان شایستگی	تعریف شایستگی	امتیاز	مراجه ارزیابی نهایی	مراجع اظهار نظر و ارزیابی اولیه
صفات و ویژگی های شخصیتی فرد (180)	ارتباط و تعامل موثر	برقراری ارتباط کارآمد و مناسب با دیگران	60	ارزیابی حرفه ای	معلم، مدیر مستقیم
	مهارت تفکر و حل مسئله	استفاده از مهارت های تفکر برای ارائه، ارزیابی و اجرای راه حل ها در مواجهه با مشکلات و مسائل آموزشی و تربیتی	60
	خلاقیت و تحول خواهی	الهام بخش بودن برای دیگران و ایجاد راه حل های خلاقانه برای تحوب و رشد	60
باورها، نگرش ها، اعتقادات و رفتار مبتنی بر نظام ارزشی، فرهنگی و اخلاقی جامعه اسلامی و نظام آموزش و پرورش کشور و پایبندی به ارزش های اسلامی و انقلای اسلامی، قوانین و مقررات(120)	باور به ارزش های اسلامی، ملی و انقلابی، روحیه جهادی(70)	پایبندی به ارزش های اسلامی-ایرانی و انقلاب اسلامی و تلاش در جهت صیانت از آن ها	70
	رعایت اخلاق اسلامی(25)	رعایت و حفظ تمامی شئون اسلامی و معلمی ( اخلاق، پوشش، حفظ کرامت و..)	25	گزینش	مدیر مستقیم
	قانون گرایی و قانون مداری(25)	پایبندی به قوانین و مقررات اداری و آموزشی در راستای وظایف شغلی	25	حراست	مدیر مستقیم

 

جدول بعدی شاخص های شایستگی های حرفه ای در رتبه بندی فرهنگیان به حوزه تخصصی مربوط می شود. در این قسمت تسلط داشتن به علوم تخصصی موضوعی، یاددهی - یادگیری، دانش تربیتی، اسناد بالادستی، تولید و ساخت، پژوهش های مربوط به بهبود عملکرد معلم، تالیف کتاب، و مدرک اخذ شده تحصیلی از مهمترین عناوین شایستگی به شمار می روند.

 

شایستگی های تخصصی در رتبه بندی معلمان
ابعاد	عنوان شایستگی	تعریف شایستگی	امتیاز	مراجع ارزیابی نهایی	مراجع اظهار نظر و ارزیابی اولیه
تسلط بر فرایند و برایند دانش تخصصی (موضوع تدریس)، دانش تربیتی و حوزه های دانشی مرتبط با یاددهی-یادگیری	تسلط بر دانش تخصصی موضوعی	تسلط بر دانش تخصصی و حوزه های آن، حسب اقتضای برنامه درسی و حوزه های یادگیری در برنامه درسی ملی	40	ارزیابان حرفه ای	سرگروه ها ( با اخذ نظر از گروه آموزشی مربوط) یا راهبران آموزشی یا مدیر مستقیم بر حسب مورد
	تسلط بر دانش یاددهی-یادگیری	تسلط بر دانش تربیتی و آشنایی با روش های کاربست آن در موقعیت های منتاسب با شرایط مخاطبان	30	ارزیابان حرفه ای	معلم
	تسلط بر دانش تربیتی	تسلط بر دانش تربیتی و اشنایی با روش های کاربست آن ها در موقعیت های آموزشی متناسب با شرایط مخاطبان
	تسلط بر استاد بالادستی	نشان دادن دانش عمیق در خصوص سیاست های کلی تحول در نظام آموزش و پرورش، سند تحول و مبانی حاکم بر آن، برنامه درسی ملی، اهداف دوره های تحصیلی و آیین نامه اجرایی مدارس	20
دستاوردها و خلاقیت و نوآوری علمی	پیشنهاد تولید و ساخت	طراحی، تولید و ساخت نرم افزار، تجهیزات و ابزارهای آموزشی، پرورشی ، کمک آموزشی و اداری	30
توانایی تفکر علمی و انجام پژوهش	پژوهش های مرتبط با بهبود عملکرد معلم، تالیف و تدوین متب و مقالات مرتبط	اقدام پژوهی، درس پژوهی، روایت پژوهی؛ هر مورد 3 امتیاز	30
		تالیف، تدوین یا ترجمه کتاب در زمینه آموزشی و تربیتی؛ هرمورد 5 امتیاز
		مقاله چاپ شده در نشریات علمی معتبر و مرتبط با آموزش و پرورش؛ هر مورد 5 امتیاز
آخرین مدرک تحصیلی	مدرک تحصیلی اخذ شده	دکتری: 80 امتیاز	80	توسط امور اداری	معلم
		کارشناسی ارشد: 60 امتیاز
		کارشناسی: 40 امتیاز
		کاردانی: 30 امتیاز
		دیپلم: 10 امتیاز
		اخذ مدرک از دانشسرا و مراکز تربیت معلم و دانشگاه فرهنگیان و شهید رجایی: 20 امتیاز

 

هدف از تدوین جدول شایستگی های حرفه ای در رتبه بندی معلمان، این است که مهارت های تدریس و همچنین تعلیم و تربیت معلم سنجیده شود. در این میان، حضور فعال در شوراها و یا جشنواره ها و مسابقات به نحوی نشان دهنده توانمند بودن معلم بوده و امتیازاتی به فرد تعلق می گیرد.

 

حداقل امتیازات لازم برای رتبه بندی معلمی

همانطور که در جدول شاخص های شایستگی های حرفه ای در رتبه بندی فرهنگیان ارائه شده است، برای هر کدام از آیتم های مربوط به شایستگی ها یک امتیاز خاص در نظر گرفته شده است. این امتیازات در نهایت با یکدیگر جمع بسته شده و در نهایت معلمان باید از حداقل امتیازات لارم برخوردار باشند تا به آن ها رتبه مربوطه اعطا شود.

 

گفتنی است که معلمان بسته به میزان امتیازی که به دست می آورند در یکی از دسته های آموزشیار معلم، مربی معلم، استادیار معلم، دانشیار معلم و استاد معلم قرار می گیرند. در جدول حداقل امتیازات لازم برای رتبه بندی معلمی با توجه به آیتم های مختلف از قبیل شایستگی های عمومی، تخصصی، حرفه ای، تجربه و امتیاز پایانی ذکر شده است.

 

امتیازات لازم برای رتبه بندی معلم
عنوان رتبه	شایستگی های عمومی (300 امتیاز از کل)	شایستگی های تخصصی (260 امتیاز از کل)	شایستگی های حرفه ای (240 امتیاز از کل)	تجربه (200 امتیاز از کل)	امتیاز احراز رتبه
آموزشیار معلم (رتبه 1)	150	140	120	50	460
مربی معلم (رتبه 2)	180	150	130	70	530
استادیار معلم (رتبه 3)	200	160	160	80	600
دانشیار معلم (رتبه 4)	230	200	190	130	750
استاد معلم (رتبه 5)	260	240	230	170	900

 

قابل توجه است که ارزیابی در نظر گرفته شده برای بررسی مدارک معلمان غالبا از میان اعضای هیئت علمی شاغل یا بازنشسته دانشگاه های کشور و یا سایر وابستگان به وزارتخانه آموزش و پرورش انتخاب می شوند. این افراد باید گواهینامه ارزیابی را دریافت و از مهارت های لازم برخوردار باشند.

بیشتر بخوانید: طبقه شغلی فرهنگیان

چه افرادی مشمول رتبه بندی فرهنگیان می شوند؟

در کنار تمام مواردی که تابحال عنوان شد، یکی از سوالات بسیار مهمی که مطرح می شود این است که چه افرادی مشمول رتبه بندی فرهنگیان می شوند؟ به طور کلی می توان گفت که مطابق با قوانین، افرادی که در پست های کارشناسی و بالاتر در یکی از مشاغل دسته بندی شده معلمان اشتغال یافته اند از تاریخ شروع تغییر سمت و استخدام به عنوان معلم جزو نظام رتبه بندی قرار خواهند گرفت.

 

با این حال این یک ملاک کلی بوده و شاید اطلاعات دقیقی در مورد مشمولان این طرح ارائه ندهد. حقیقت این است که تمام افرادی که از حکم پرسنلی آموزش و پرورش برخوردارند مشمول این رتبه بندی خواهند بود. اما به طور دقیق تر، چه افرادی مشمول رتبه بندی فرهنگیان می شوند؟ در ادامه به توضیح این موارد پرداخته شده است:

 

آموزگاران

دبیران

هنرآموزان

مربی امور تربیتی

مشاوره واحد آموزشی

مراقبت سلامت

مدیر و معاون واحدهای آموزشی و تربیتی

 

گرچه در بالا در مورد اینکه چه افرادی مشمول رتبه بندی فرهنگیان می شوند توضیح داده شد، اما گاهی برخی از افراد در مورد آنکه آیا جزو این قانون بوده یا نه مردد می باشند، چراکه ممکن است وضعیت آن ها اندکی متفاوت باشد. به همین دلیل در زیر افرادی که مشمول رتبه بندی نمی شوند به طور دقیق ذکر شده است:

 

نیروهایی که کد شناسه استخدام مورد تائید سازمان اداری و استخدامی کشور ندارند

کارکنان مامور یا آن دسته از افرادی که سایر دستگاه های اجرایی (با حفظ پست سازمانی با بدون) انتقال یافته اند

کارکنانی که به عنوان مامور به مدارس غیر دولتی (به استثنای مدیران و معاونین که از آموزش و پرورش حقوق دریافت می کنند) انتقال می یابند

نیروهایی که مازاد بوده یا در اختیار مدرسه

همه افرادی که از بیشتر از یک صندوق حقوق دریافت می کنند

اشخاصی که در مرخصی بدون حقوق به سر می برند

اشخاصی که به دانشگاه های فرهنگیان و شهید رجایی منتقل یافته اند

اشخاص مشغول به تحصیل

 

علاوه بر موارد فوق، اگر شخصی قبلا یکی از نیروهای اداری شاغل در پست های کارشناسی یا بالاتر بوده و سپس به دلیل اشتغال به عنوان معلم مشمول طرح رتبه بندی شده اند، مجددا به به کار و شغل اداری خود بازگردد دیگر جزو طرح رتبه بندی فرهنگیان نخواهد بود. البته شرایط مورد نیاز برای این منظور باید توسط مراجعه ذیصلاح بررسی شود.

 

نکته قابل ذکر این است که درصد و میزان افزایش حقوق در رتبه بندی معلمان متفاوت می باشد. بر اساس قانون، حقوق پایه چیزی حدود 8 میلیون تومان می باشد و درصد افزایش برای رتبه های 1، 2، 3، 4 و 5 به ترتیب 45، 55، 65، 75 و 95 درصد خواهد بود. البته این ارقام ممکن است تغییر یابد. در این صورت جزئیات لازم از طریق مقاله حاضر اطلاع رسانی خواهد شد.

در ادامه بخوانید: میز خدمت الکترونیکی آموزش و پرورش

کارشناسان سامانه مشاوره هیوا آماده اند تا اطلاعات لازم در خصوص شایستگی های حرفه ای در رتبه بندی فرهنگیان را در اختیار داوطلبان گذاشته و آن ها را از طریق سیستم مشاوره تحصیلی تلفنی هیوا راهنمایی نمایند. همچنین از طریق عضویت در کانال تلگرامی و یا اینستاگرامی هیوا می توانید آخرین اخبار مرتبط با این حوزه را دریافت نمایید.